عده کمی هستند که صندوق سرمایه گذاری را بشناسند. بقیه ممکن است از شنیدن نام آن یاد صندوقهای دیگری بیفتند که هیچ ربطی به صندوق سرمایه گذاری ندارند. پس بد نیست بدانیم صندوق سرمایه گذاری چیست و چگونه کار می کند.
صندوق سرمایه گذاری مشترک به انگلیسی: mutual fund یکی از ابزارهای نوین مالی است که سرمایه جمع‌آوری شده از افراد مختلف را در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری میکند. حتی بسیاری از فعالان بازار سرمایه هم با این موضوع آشنایی کافی ندارند. البته نحوه عملکرد صندوق های سرمایه گذاری موضوع پیچیده‌ای نیست.
تعریف و مفهوم صندوق سرمایه گذاری
نهادی مالی است که منابع مالی حاصل از انتشار گواهی سرمایه‌گذاری را در موضوع فعالیت مصوب خود سرمایه‌گذاری میکند و مالکان آن به نسبت سرمایه‌گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک‌اند. صندوقهای سرمایه‌گذاری بر اساس نوع ممکن است وجوه جمع آوری شده را در انواع اوراق بهادار با درآمد ثابت، سهام و حق تقدم سهام، پروژه ساختمانی، طلا، ارز و ….که مشخصات آنها در امیدنامه صندوق ذکر شده است سرمایه گذاری می کند. صندوقهای سرمایه گذاری می توانند قابلیت معامله در بورس را داشته باشند یا مبتنی بر صدور و ابطال باشند.
یکی از تعاریف ساده سرمایه‌گذاری، خریدن کالایی است که در حال حاضر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در آینده با فروش آن سود کسب خواهد شد. حال این کالا ممکن است ملک، خودرو، طلا، سهام، اشیاء قیمتی و… باشد. به طور کلی، سرمایه‌گذاری را می‌توان در دو نوع مستقیم و غیرمستقیم دسته‌بندی کرد. در سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذار مستقیماً وارد بازار می‌شود و به خرید و فروش سهم می‌پردازد. این کار نیازمند داشتن دانش و تجربه کافی و البته صرف زمان برای بررسی بازار است.
انواع صندوق سرمایه گذاری:
- درآمد ثابت؛ قابل معامله درآمد ثابت ETF
- در سهام؛ قابل معامله سهامی ETF
- بازارگزدانی
- مختلط؛ قابل معامله مختلط ETF
- طلا (ETF)
- جسورانه
- شاخصی
مزایای صندوق های سرمایه گذاری چیست؟
به اختصار مزایای صندوق های سرمایه گذاری عبارتند از :
- تنوع
- مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها
- شفافیت اطلاعات مالی
- بازدهی مناسب
- صرفه‌جویی ناشی از مقیاس
- به حداقل رساندن ریسک
- تبدیل سرمایه های خرد به سرمایه‌گذاری کلان
- سرمایه گذاری آسان
- نقدشوندگی بالا
- ضامن نقدشوندگی
صندوق های سرمایه گذاری، چه کاری انجام می دهند؟
به طور خلاصه کار صندوق ها این است که مبالغ کوچک را جمع آوری می کنند و این سرمایه جمع شده را به صورت تخصصی در حوزه های مختلف تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند. هر سودی که از بابت این فعالیت حاصل شد به نسبت سهم هر سرمایه گذار تقسیم می شود. مدیر صندوق هم بابت فعالیت حرفه ای کارمزد دریافت می کند.
حوزه های فعالیت این صندوق ها می تواند اوراق بهادار، ارز، طلا و حتی ساختمان یا یک پروژه باشد.
شما هم نهایتا می توانید از دو طریق سود کسب کنید:
- افزایش قیمت سهام صندوق
- سود تقسیمی
نحوه سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری
نحوه خرید واحدهای صندوق بستگی به نوع معامله آن دارد. اگر صندوق از نوع غیرقابل معامله باشد دو راه دارید:
- مراجعه حضوری به شعب صندوق، ارائه مدارک لازم و پرکردن فرم‌های مربوطه
- استفاده از سایت اصلی هر صندوق، ارائه اسکن مدارک و پر کردن فرم‌ها بصورت آنلاین
اما اگر صندوق از نوع قابل معامله (ETF) باشد، با داشتن کد معاملاتی فعال در بورس و ثبت نام در یکی از کارگزاری‌ها رسمی کشور به راحتی می‌توانید مانند سهام عادی در بورس واحدهای صندوق مورد نظر خود را خریداری کنید.
صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر
صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر، در زمینه راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوآفرین و شرکت‌های کوچک که به منابع مالی دسترسی آنچنانی ندارند، فعالیت می‌کنند. شرکت‌های نوپا و کوچک معمولاً ریسک بالایی برای سرمایه‌گذار دارند. البته، این شرکت‌ها در کنار ریسک بالای سرمایه‌گذاری، در صورت سودآوری، سود بالایی خواهند داشت.
دلایل انتخاب صندوقهای سرمایه گذاری
انتخاب شیوه های سرمایه گذاری برای سرمایه داران با هدف حفظ ارزش پول و سودآوری یکی از مهمترین تصمیمات آنها است. به غیر از عامل میزان ریسک پذیری سرمایه گذار، دلایل دیگری ممکن است وجود داشته باشد که سرمایه گذار بین تمامی گزینه های سرمایه‌گذاری، بهترین آن را با توجه به اهداف و شاخص های تصمیم گیری خود انتخاب کند.
دلایلی که ممکن است سرمایه گذاری در صندوقهای سرمایه گذاری را به حضور مستقیم در بورس ترجیح دهید.
- شما مجبور به پیگیری اخبار مرتبط با سهام نیستید.
- کاهش هزینه های سرمایه گذاری
- صرفه جویی در زمان
اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری را از کجا پیدا کنیم؟
مطمئنا صندوق سرمایه گذاری که قرار است سرمایه‌مان را در آن بگذاریم، نیاز به بررسی و پرس و جوی بیشتری دارد. اما سوال اینجاست که اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری را از کجا پیدا کنیم که مطمئن باشد؟
سایت اختصاصی صندوقهای سرمایه گذاری
اولین مرجع برای دست یافتن به اطلاعات در مورد صندوق های سرمایه گذاری، سایت مرجع همان صندوق است. همه صندوق‌ها سایتی مخصوص به خودشان دارند که در آن اطلاعات مورد نیاز برای شناخت و بررسی صندوق مورد نظر قرار داده شده است.
با جستجوی نام صندوق مورد نظر می‌توانید سایت آن را پیدا کنید. بعد با ورود به صفحه صندوق، اطلاعات مورد نیازتان را در دسته‌بندی‌هایی که در نظر گرفته شده پیدا کنید.
سایت سازمان بورس اطلاعات
سایت سازمان بورس اطلاعات مربوط به همه نهادهای مالی که تحت نظارت آن هستند را روی سایتش قرار داده است. از قسمت نهادهای تحت نظارت، نهادهای مالی تحت نظارت، صندوقهای سرمایه گذاری، می‌توانید به اطلاعات رسمی که سازمان بورس از صندوق های سرمایه گذاری دارد را ببینید.
این اطلاعات به صورت فایل اکسل آماده شده‌اند که می‌توانید دانلود کنید. در این فایل‌ها اطلاعاتی شامل نام مدیر، نوع صندوق، نرخ سود پیش بینی شده، ارزش دارایی‌های صندوق، عمر صندوق، تعداد واحدهای سرمایه گذاری، سقف واحدهای سرمایه گذاری، ارزش خالص هر واحد، بازده‌های دوره‌ای صندوق و تعداد سرمایه‌گذاران آنها آورده شده است.
اساسنامه و امیدنامه
قوانین، مقررات و همچنین نحوه اداره صندوق، به طور مفصل در اساسنامه و امیدنامه صندوق ذکر شده که فایل پی‌دی‌اف (pdf) آنها به همراه تمام اصلاحیه‌هایی که در آنها اعمال شده، روی سایت هر صندوق موجود است.
