دیفای (DeFi) چیست؟ امور مالی غیر متمرکز در دنیای بلاک چین

در واقع دیفای DeFi به معنای “امور مالی غیرمتمرکز” است ، اصطلاحی برای انواع برنامه های مالی در ارزهای رمزپایه یا بلاک چین که به منظور برهم زدن واسطه های مالی است.

دیفای DeFi از blockchain الهام گرفته است ، فناوری پشت ارز دیجیتال بیت کوین ، که به چندین نهاد امکان می دهد نسخه ای از تاریخ معاملات را نگه دارند ، به این معنی که توسط یک منبع مرکزی کنترل نمی شود. این مهم است زیرا سیستم های متمرکز و دروازه بان های انسانی می توانند سرعت و پیچیدگی معاملات را محدود کنند در حالی که به کاربران کنترل مستقیم کمتری بر پول خود دارند. دیفای مشخص است زیرا استفاده از بلاک چین را از انتقال ارزش ساده به موارد استفاده مالی پیچیده تر گسترش می دهد.

بیت کوین و بسیاری دیگر از دارایی های بومی دیجیتال از روش های پرداخت دیجیتال قدیمی مانند روش های اجرا شده توسط Visa و PayPal برجسته هستند ، به این دلیل که همه واسطه ها را از معاملات حذف می کنند. وقتی با یک کارت اعتباری قهوه را در یک کافه پرداخت می کنید ، یک موسسه مالی با کنترل بر معامله بین شما و تجارت نشسته است و اختیار متوقف کردن یا مکث آن و ثبت آن را در دفتر خصوصی خود حفظ می کند. با بیت کوین ، این موسسات از تصویر کوتاه می شوند.

دیفای چیست؟

کلمه دیفای (DeFi) از عبارت Decentralized Finance به معنای امور مالی غیر متمرکز آمده است. اکوسیستم دیفای غیر متمرکز است، چون اشخاص ثالث را حذف می‌کند. حتما می‌پرسید چطور؟

با خلق دیفای یک سیستم مالی غیرمتمرکز شامل مجموعه‌ای از پروتکل‌ها و قراردادهای هوشمند بر بستر بلاک چین به وجود آمده است که به شما کمک می‌کند تا خدمات مالی را بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک انجام دهید. یعنی با استفاده از دیفای، برای استفاده از خدمات مالی نیاز به بانک، صرافی، شرکت های بیمه و غیره ندارید. تنها با استفاده از یک گوشی هوشمند و دسترسی به اینترنت می‌توانید تمام امور مالی خود را مدیریت کنید. در ادامه بیشتر این موضوع را توضیح خواهیم داد.

محبوب ترین انواع برنامه های DeFi عبارتند از:

• مبادلات غیر متمرکز (DEXs) در دیفای : مبادلات آنلاین کاربران به کمک مبادله ارز برای ارزهای دیگر، چه دلار آمریکا برای بیت کوین و یا اتر برای DAI . DEX نوعی تبادل داغ است که کاربران را مستقیماً به هم متصل می کند تا بتوانند ارزهای رمزنگاری شده را با یکدیگر تجارت کنند بدون اینکه به واسطه ای اعتماد کنند.
• Stablecoins : ارز رمزنگاری شده ای است که برای ثبات قیمت به دارایی خارج از ارز رمزپایه (مثلاً دلار یا یورو) گره خورده است.
• بسترهای وام دهی : این سیستم عامل ها از قراردادهای هوشمند برای جایگزینی واسطه هایی مانند بانک هایی که وام را در وسط مدیریت می کنند ، استفاده می کنند.
• بیت کوین “Wrapped” (WBTC) : روشی برای ارسال بیت کوین به شبکه Ethereum است تا بیت کوین بتواند مستقیماً در سیستم دیفای اتریوم استفاده شود. WBTC به کاربران امکان می دهد سود بیت کوینی را که از طریق سیستم عامل های وام غیرمتمرکز که در بالا توضیح داده شده است ، کسب کنند.
• بازارهای پیش بینی : بازارهایی برای شرط بندی در نتیجه رویدادهای آینده مانند انتخابات. هدف نسخه های DeFi در بازارهای پیش بینی ارائه عملکرد یکسان اما بدون واسطه است.

چرا باید دیفای را انتخاب کنیم؟

حال به این می پردازیم که چرا باید Defi را انتخاب کنیم!

خدمات اعطای وام

اکثر ما با فرآیند دریافت وام و چالش‌های آن آشنا هستیم. مثلا شما تنها می‌توانید از بین بانک‌هایی که در کشور خودتان هستند یکی را انتخاب کنید. باید به آن بانک اعتماد کنید و ریسک‌ها و مشکلات مالی آن را بپذیرید. سپس به صورت حضوری به بانک مراجعه کنید، با ارائه اطلاعات شخصی خود و دردسرهای ضامن و چک، از بین طرح‌های موجود یکی را انتخاب کنید و علاوه بر پرداخت اصل پول، هزینه خدمات را نیز به بانک بپردازید. تمام این مشکلات برای اینست که شما نمی‌توانید به هر فردی برای دریافت یا اعطای وام اعتماد کنید.

اما با استفاده از دیفای مرزهای جغرافیایی معنا ندارند. مثلا شما می‌توانید از فردی که در فرانسه زندگی می‌کند، وام بگیرید. در واقع در پلتفرم وام دهی مبتنی بر بلاکچین شما می‌توانید با وثیقه گذاشتن دارایی‌های دیجیتال خود و بی‌نیاز از ضامن، وام دریافت کنید. دیفای بستری فراهم می‌کند که تمام افرادی که دارایی خود را در پلتفرم قرار می‌دهند، سودی را برای تامین نقدینگی دریافت کنند و افراد دیگر نیز می‌توانند از این نقدینگی استفاده کنند. از شناخته شده‌ترین پلتفرم‌های وام دهی می‌توان به Compound، ETHLend و NEXO اشاره کرد.

مقاوم در برابر سانسور

پیش‌تر گفتیم که شبکه دیفای بر اساس قراردادهای هوشمند عمل می‌کند. این قراردادها در قالب کدهای برنامه نویسی نوشته شده و در شبکه بلاک چین ذخیره می‌شوند. بنابراین تمام افرادی که در سراسر جهان به شبکه متصل هستند به این داده‌ها دسترسی دارند و هر گونه تغییر را رصد می‌کنند. درنتیجه احتمال تغییر اطلاعات و سانسور نسبت به سایر روش ها بسیار کاهش می یابد.

صدور استیبل کوین‌ها با دیفای

استیبل کوین‌ها نوعی ارز دیجیتال هستند که از یک دارایی ثابت مثل دلار، طلا و غیره به عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که استیبل کوین‌ها در عین غیرمتمرکز بودن، ارزش ثابتی داشته باشند. در نتیجه می‌توانند دردسرهای معادل سازی ارزها در استفاده از خدمات مالی و همچنین فرصت آربیتراژ را از کاهش دهند. در واقع اگر بخواهید از خدمات مالی استفاده کنید، باید وثیقه‌ای را نزد ارائه دهنده خدمات مثلا وام دهنده به امانت بگذارید.

ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین، ترون و غیره به دلیل نوسانات زیاد قیمت، نمی‌توانند وثیقه مطلوب باشند. زیرا ممکن است قیمت آن‌ها در جریان نوسان، کمتر از چیزی شود که مورد نظر وام دهنده بوده است. در این صورت دو راه برای شبکه باقی می‌ماند، یا وام گیرنده را به صورت یکطرفه از قرارداد خارج کند و یا این که اجازه دهد وام دهنده ضرر کند. در این صورت شما در یک سیستم مالی غیر متمرکز علاقه‌ای نخواهید داشت تا جای وام دهنده یا وام گیرنده باشید. با استفاده از استیبل کوین‌ها چون ارزش وثیقه خود را با یک پشتوانه تقریبا بدون نوسان تعیین می‌کنید، می‌توانید بدون نگرانی به وثیقه اطمینان داشته باشید.

ایجاد صرافی‌های غیر متمرکز

صرافی‌های غیر متمرکز به این دلیل که روی بلاکچین کار می‌کنند می‌توان به کمک آن‌ها دارایی های دیجیتال را از کیف پول شخصی کاربران و بدون نیاز به واسطه به صورت مستقیم معامله کرد. بدین ترتیب محدودیت‌های موجود و کارمزد تراکنش‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. در حال حاضر می‌توان از Marble،  AIRSWAP،  Uniswap و IDEX به عنوان معروف‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز دیفای نام برد.

با استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز افراد می‌توانند برای دارایی‌هایی مانند سهام، املاک و بازار مشتقه، ارز دیجیتال ایجاد کنند و با استفاده از پارامترهای دلخواه خود به معامله بپردازند.

• از بین رفتن خطای انسانی: از آن‌جا که دیفای بر اساس قراردادهای هوشمند کار می‌کند، احتمال بروز خطای انسانی که در سیسیتم‌های مالی امروزی مثل بانک‌ها می‌تواند رخ دهد را تقریبا از بین می‌برد که به تناسب آن سرعت انجام کار نیز افزایش خواهد یافت.
• دسترسی همگانی به سرویس‌ها و خدمات: به دلیل کارمزد ها و شرایطی که واسطه‌های مالی امروزی دارند اغلب افراد کم برخوردار جامعه نمی‌توانند از خدمات مالی استفاده کنند. همچنین تحریم‌های سیاسی می‌تواند محدودیت‌هایی برای مردم کشورهای مختلف بوجود بیاورد. اما به لطف دیفای مرزی وجود نخواهد داشت. تمام افرادی که به گوشی هوشمند و اینترنت آزاد دسترسی داشته باشند، می‌توانند برابر با تمام مردم جهان از خدمات مالی بهره ببرند.
• افزایش شفافیت: شفافیت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دیفای است. چرا که واسطه‌ها را از بین می‌برد. این امر باعث کاهش هزینه‌ها نیز می‌شود. بدین ترتیب شما می‌توانید خودتان بر دارایی‌های خود نظارت کنید، کسی نمی‌تواند دارایی شما را مصادره یا شما را از معامله‌ای منع کند. تمام این مسایل کمک می‌کنند تا فساد و سرقت کمتر شود. البته حذف بانک‌ها در سراسر دنیا کار ساده‌ای نیست اما تکنولوژی ثابت کرده است که هیچ کاری نشدنی نیست.
• حداقل ریسک برای طرفین قرارداد: امور مالی غیرمتمرکز بر مبنای قراردادهای هوشمند کار می‌کنند. قراردادهای هوشمند توسط کدهای کامپپوتری پیاده سازی می‌شوند و پس از آن دارای ضمانت اجرایی هستند. یعنی پس از ثبت قرارداد هوشمند روی بلاک چین، قرارداد اجرا می‌شود و امکان لغو آن وجود ندارد. پس دیفای می‌تواند ریسک طرف قرارداد را به طور چشمگیری کاهش دهد.

سیستم عامل های وام در دیفای

بازارهای وام یکی از انواع محبوب DeFi است که وام گیرندگان را به وام دهندگان ارزهای رمزپایه متصل می کند. یک پلت فرم محبوب ، مرکب ، به کاربران امکان می دهد ارزهای رمزپایه را قرض بگیرند یا وام های شخصی خود را ارائه دهند. کاربران می توانند بابت وام دادن پول خود ، سود خود را از محل سود بدست آورند. مرکب نرخ بهره را به صورت الگوریتمی تنظیم می کند ، بنابراین اگر تقاضای بیشتری برای وام گرفتن ارز رمزپایه وجود داشته باشد ، نرخ بهره بالاتر خواهد رفت.

وام دیفای مبتنی بر وثیقه است ، به این معنی که کاربر برای گرفتن وام ، نیاز به ارائه وثیقه – غالباً اتر ، نشانه قدرت اتریوم دارد. این بدان معناست که کاربران هویت یا نمره اعتبار مرتبط خود را برای گرفتن وام اعلام نمی کنند ، یعنی نحوه عملکرد وام های DeFi غیر طبیعی است.

ارتباط اتریوم با DeFi چیست ؟

اتریوم در حال حاضر پیشتاز دیفای است. با ارائه اتریوم 2، قابلیت این بلاک چین برای میزبانی از DeFi بهبود خواهد یافت. در حال حاضر برنامه‌های مالی متعددی بر بستر Ethereum وجود دارد که در تصویر زیر مشاهده می‌نمایید:

این برنامه‌ها شامل: سیستم‌های پرداخت، صرافی‌ها، زیرساخت‌ها، بازار مشتقه، سرویس بیمه، سرویس اعتباری وام‌دهی و…. است. رقبای اتریوم در بحث دیفای ایاس و ترون هستند، که سرعت تراکنش و مقیاس‌پذیری بالاتری را ارائه می‌دهند.

چالش هایی که دیفای با آن روبرو است!

مهم‌ترین چالش‌هایی که Defi با آن روبه‌رو است، عبارت‌اند از:

سرعت

بلاک چین‌ها در مقطع فعلی کندتر از رقبای متمرکز خود هستند و این روی کار برنامه‌های غیرمتمرکز هم تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، اتریوم، عمده‌ترین میزبان پروژه‌های دیفای، اکنون فقط می‌تواند ۱۴ تراکنش در ثانیه پردازش کند. البته با وجود راهکارهای مقیاس‌پذیری گوناگون و پیشرفت‌های بالقوه، به‌احتمال فراوان این مشکل در آینده نزدیک حل خواهد شد. گفتنش خالی از لطف نیست که همین حالا ده‌ها پروژه دیفای روی همین بلاک چین‌های آهسته هم به‌خوبی کار می‌کنند.

احتمال خطا از سمت کاربر؛ هرکس مسئول دارایی خود میباشد

همان‌طور که گفتیم، دیفای واسطه‌های مالی را از بین می‌برد و تمام مسئولیت را به خود کاربران واگذار می‌کند. به‌عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، می‌توانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی کنید، اما در بلاک چین‌های باز مانند اتریوم،‌ هویت با یک رشته متنی از حروف و اعداد به نام «کلید خصوصی» (Private Key) تعیین می‌شود که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دست خواهید داد.

همچنین، تراکنش‌های بلاک چین‌های باز برگشت‌ناپذیر هستند و این یعنی اگر مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به‌همین‌دلیل، کاربرانِ حواس‌پرت در زمان کار با دیفای در خطر هستند.

تجربه کاربری بد در دیفای

درحال‌حاضر، استفاده از حوزه دیفای کمی برای کاربران تازه‌کار پیچیده است و برنامه‌های فعلی هنوز آن‌طور که باید رابط کاربری خوبی ندارند. برای یک کاربر عادی حریم‌خصوصی و عدم‌تمرکز اولویت اول نیست. آسان‌بودن کار با این حوزه می‌تواند انگیزه‌‌ای باشد برای کاربران تا سیستم‌های متمرکز را رها کنند، اما بدون یک رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان، برنامه‌های غیرمتمرکز ازنظر تعداد کاربر نمی‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. توسعه نرم‌افزارهای موبایل برای برنامه‌های حوزه دیفای مهم‌ترین مسئله‌ای است که درباره تجربه کاربری باید به آن توجه شود.

سیستم مالی غیرمتمرکز چطور می تواند رشد کند؟

برطرف کردن موانع قانونی گامی حیاتی در کمک به توسعه ی سیستم مالی غیرمتمرکز است.

سیستم مالی غیر متمرکز دیفای :اما یکی از مشکلات بر سر راه رسیدن به اجماع قانونی این است که سازمانهای مالی غیرمتمرکز بی شماری وجود دارند که به صورت مستقل فعالیت کرده و یک بازار تکه تکه را به وجود آورده اند. همچنین، وجود دولت های بسیاری که به طور کلی با رمزارز و بلاک چین سر ناسازگاری دارند، مشکلات را دوچندان کرده است. بعضی کشورها استفاده از ارزهای دیجیتالی را کلا ممنوع کرده اند، و  مقامات در کشورهایی نظیر هند تهدید کرده اند که مبادله کنندگان رمزارز را به 10 سال زندان محکوم خواهند کرد.

اگر قرار باشد رمزارز و بلاک چین به یک جایگزین موجه برای سیستم های مالی فعلی تبدیل شوند، برقراری ارتباط بین پلتفرم های مالی غیر متمرکز، شروع همکاری های جدید و گفت و گو با تصمیم گیرندگانی که می توانند به فراگیر شدن این فناوری بین توده های مردم کمک کنند، حیاتی خواهد بود. بازیگران بزرگ صنعت مالی سنتی به طور مداوم با یکدیگر ملاقات داشته و در مورد امور مالی بحث می کنند؛ ذهن های خلاق و قوی که پشت ایده ی دیفای هستند نیز باید چنین جلسات و گفت و گوهایی را داشته باشند.

چه زمانی دیفای به جریان اصلی وارد می شود؟

در حالی که تعداد بیشتری از افراد به سمت این برنامه های DeFi جلب می شوند ، سخت است که بگوییم آنها کجا خواهند رفت. بیشتر این موارد بستگی به این دارد که چه کسی آنها را مفید می داند و چرا. بسیاری بر این باورند که پروژه های مختلف دیفای توانایی تبدیل شدن به یکی از برترین پروژه های بعدی را دارند و انبوهی از کاربران جدید را با برنامه های مالی فراگیرتر و باز برای کسانی که به طور سنتی به چنین سیستم عامل هایی دسترسی ندارند ، جذب می کنند.

این فناوری مالی جدید ، آزمایشی است و به خصوص از نظر امنیت یا مقیاس پذیری بدون مشکل نیست .

توسعه دهندگان امیدوارند که در نهایت این مشکلات برطرف شود. Ethereum 2.0 می تواند از طریق یک مفهوم معروف به sharding ، نگرانی های مقیاس پذیری را حل کند ، روشی برای تقسیم پایگاه داده اساسی به قطعات کوچکتر که برای اجرای هر یک از کاربران کنترل بیشتری دارند.

سخن آخر

دیفای به ما کمک می‌کند تا به سمت یک سیستم مالی آزاد‌تر و شفاف‌تر حرکت کنیم. سیستمی که مرزهای جغرافیایی را نادیده می‌گیرد و به حذف تبعیض و فساد در سراسر جهان کمک می‌کند. حذف واسطه‌ها یک حرکت شگرف در دنیای مالی است که شاید در آینده‌ای نه چندان دور اتفاق بیفتد.

برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای روی بلاک چین‌هایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا می‌شوند. اتریوم درحال‌حاضر بزرگ‌ترین میزبان دیفای است.

پتانسیل‌‌ دیفای برای رقم‌زدن آینده‌ای متفاوت به‌شدت بالا است؛ آینده‌ای که ما بدون نیاز به بانک‌ها و شرکت‌های واسطه امور مالی خود را مدیریت می‌کنیم و بر دارایی خودمان اختیار کامل داریم.