ممکن است در اکوسیستم دیفای با تئوری استخر نقدینگی (Liquidity Pool) برخورد کرده باشید.
اما استخرهای نقدینگی چیست و عملکرد آنها چگونه است؟ و چرا در امور مالی غیرمتمرکز واقعاً به آنها نیاز داریم؟
استخر نقدینگی در حالی که به سرمایه گذاران کمک می کند بازده سرمایه خود را بدست آورند ، استاندارد جدیدی را برای معامله موثر سهام فراهم می کنند. در اینجا ، ما در مورد نحوه عملکرد آنها ، مزایای اصلی آنها و جنبه های کلی آن بحث خواهیم کرد.
بگذارید اکنون در این بررسی دقیق به جزئیات بپردازیم.
استخر نقدینگی چیست؟
استخر نقدینگی به استخر توکن های قفل شده در قرارداد هوشمند اعمال می شوند. با ارائه نقدینگی ، آنها تجارت را تضمین می کنند و به طور گسترده توسط برخی از مبادلات غیرمتمرکز مورد استفاده قرار می گیرند. بانكور يكی از نخستین اقدامات را برای استخدام نقدینگی انجام داد و باعث محبوبیت گسترده آن شد.
استخرهای نقدینگی جنبه تجاری یک صرافی غیرمتمرکز است. نقش آنها افزایش نقدینگی بازار در میان فعالان بازار است.
در حال حاضر، دو نوع صرافی غیرمتمرکز بر روی اتریوم موجود است؛ نوع اول صرافی‌های همتا به همتای دارای دفتر سفارش (OrderBook) هستند، که از جمله این صرافی‌ها می‌توان به صرافی‌های 0x مانند Radar Relay اشاره کرد. نوع دوم از این صرافی‌های غیرمتمرکز، صرافی‌های استخر نقدینگی هستند که از جمله آنها می‌توان به Kyber، Uniswap و Bancor اشاره کرد.
صرافی‌های دارای دفتر سفارش برای ترید و انجام معاملات متکی بر یک سیستم پیشنهاد و درخواست هستند. موتور این صرافی‌ها افراد خریدار و فروشنده را که در قیمت با هم تطابق دارند، شناسایی و مرتبط می‌کند. در این سیستم، افرادی که می‌خواهند یک دارایی خاص را خرید و فروش کنند، سفارش محدود (limit order) ایجاد می‌کنند و افرادی که قیمت پیشنهادی آنها را قبول کنند، اقدام به اجرای سفارش آنها خواهند کرد.
این سیستم در جا‌هایی که نقدینگی بالاست، بسیار مناسب است و به خوبی جواب می‌دهد. اما معامله دارایی‌های دارای نقدینگی پایین در این سیستم بسیار مشکل است و این دارایی‌ها در اثر تراکنش‌های بزرگ، گرفتار نوسانات بزرگ و غیر عادی می‌شوند. در نتیجه، چنین دارایی‌هایی به دلیل نوسان قیمت بالا و تبدیل ناکارآمد، به احتمال زیاد مورد پذیرش عموم واقع نخواهند شد.
یک استخر نقدینگی دقیقا این مشکل را نشانه می‌گیرد و وابستگی توکن‌ها به حجم ترید را از میان بر می‌دارد و همچنین نقدینگی دائمی را برای این توکن‌ها تضمین می‌کند. مدل استخر نقدینگی در مقایسه با مدل دفتر سفارش دارای مزیت‌هایی است که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
اهمیت نقدینگی
این واقعیت که نقدینگی بسیار مهم است این است که تا حد زیادی تعیین می کند که چگونه یک قیمت دارایی تغییر کند. تعداد سفارشات آزاد نسبتاً محدود در بازارهای نقدینگی کم در همه طرف دفترچه سفارشات باز است. این نشان می دهد که یک معامله می تواند قیمت را از هر جهت به طور قابل توجهی تغییر دهد و سهام را غیر قابل پیش بینی و جذاب کند.
استخر نقدینگی بخش مهمی از انقلاب در صنعت امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که به نظر می رسد دارای پتانسیل بالایی است. معمولاً این مجموعه ها مبادله تعداد زیادی دارایی را با هر دارایی پشتیبانی شده دیگر تسهیل می کنند.
در یک صرافی ارز رمزنگاری شده استاندارد مانند Binance یا Coinbase ، معاملات بر اساس مدلی به نام مدل دفتر سفارش انجام می شود. دفترچه سفارش لیستی از معاملات آزاد است که در آن خریداران و فروشندگان دارایی ارز رمزپایه علاقه خود را برای خرید / فروش آنها ذکر می کنند. الگوریتم تطبیق سپس تجارت مناسب را بر اساس پارامترهای تنظیم شده و تجارت را تجزیه و تحلیل می کند. اینگونه است که اکثر بورسهای سهام سنتی مانند NYSE و Nasdaq کار می کنند.
در این مدل کتاب سفارش ، خریداران و فروشندگان گرد هم می آیند و سفارشات خود را می دهند. خریداران / پیشنهاد دهندگان سعی می کنند با کمترین قیمت ممکن خرید کنند و فروشندگان سعی می کنند همان دارایی را با قیمت بالاتر بفروشند.
برای اینکه یک معامله اتفاق بیفتد ، هر دو طرف باید در مورد قیمت مناسب توافق کنند. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که خریدار قیمت بالاتری نسبت به بقیه سفارشات پیشنهاد دهد و فروشنده قیمت را کاهش دهد. اما اگر سکه کافی برای خرید وجود نداشته باشد چه می کنید؟ اینجاست که سازندگان بازار وارد می شوند.
سازندگان بازار نهادهایی هستند که همیشه مایل به خرید یا فروش یک دارایی خاص هستند ، با این کار نقدینگی را تأمین می کنند تا کاربران همیشه بتوانند تجارت کنند و نیازی به انتظار برای نشان دادن طرف مقابل دیگر نیستند.
مبادلات استخر نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟
در حال حاضر دو نوع مبادله غیرمتمرکز در فضای DeFi وجود دارد که عبارتند از:
سفارشات مبادلات
مبادلات کتاب سفارش برای جلب رضایت معاملات به طرح پیشنهاد / درخواست بستگی دارد. وقتی سفارش جدید خرید یا فروش انجام می شود ، سفارشات به یک کتاب سفارش هدایت می شوند. سپس موتور تطبیق صرافی سفارشات تطبیق را با همان قیمت اجرا می کند.
مبادلات نقدینگی
آنها تأکید بر معاملات کتاب سفارش را از صرافی منتفی می دانند. بنابراین آنها مبادله را برای اطمینان از ثابت بودن سطح نقدینگی امکان پذیر می کنند. مثال: Kyber ، Uniswap و Curve Finance.
فرآیند تعیین قیمت در یک استخر نقدینگی
یک استخر نقدینگی به این صورت طراحی شده که ترید‌ها را اجرا می‌کند و قیمت را بر طبق فرمول یک محصول ثابت حفظ می‌کند و این تضمین می‌کند که ارزش هر ذخیره ثابت بماند؛ حتی اگر نسبت‌های دارایی‌ها تغییر کند. تراکنش‌های خرید، قیمت دارایی خریداری شده را به نسبت دارایی فروخته شده افزایش می‌دهند و تراکنش‌های فروش نیز قیمت دارایی فروخته شده را کاهش می‌دهند.
مثال پایین، محاسبات معامله فروش یک اتریوم را در قبال DAI برای استخر نقدینگی ETH/DAI در Uniswap نشان می‌دهد. تریدری که یک اتریوم را در این استخر به نرخ مبادله اولیه ۱۴۰ می‌فروشد (DAI/ETH)، میزان دریافتی او ۱۳۸.۲۰ خواهد بود. بعد از این ترید، استخر مورد نظر دارای نرخ مبادله ۱۳۷.۲۵ خواهد بود.
مزایای استخرهای نقدینگی
1) نقدینگی تضمین شده در هر سطح قیمت:
معامله گران مجبور نیستند مستقیماً به سایر بازرگانان متصل شوند ، زیرا نقدینگی تا زمانی كه مشتریان دارایی های خود را در این مجموعه سرمایه گذاری كنند ، ثابت است.
2) قیمت گذاری خودکار امکان ایجاد بازار غیرفعال را فراهم می کند:
ارائه دهندگان نقدینگی در واقع وجوه خود را به استخر نقدینگی واریز می کنند و با قرارداد هوشمند قیمت گذاری انجام می شود.
3) هرکسی می تواند به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شود و درآمد کسب کند:
استخرهای نقدینگی به هیچگونه هزینه لیست ، KYC یا سایر موانع مرتبط با مبادلات متمرکز نیاز ندارند. اگر یک سرمایه گذار بخواهد نقدینگی موجودی را تأمین کند ، ارزش معادل دارایی ها را سپرده گذاری می کند.
4) هزینه های پایین تر گاز:
هزینه های گاز به دلیل حداقل حداقل کاهش می یابد قرارداد هوشمند طراحی ارائه شده توسط صرافی های غیرمتمرکز مانند Uniswap. محاسبات موثر قیمت و تخصیص کارمزد در استخر نقدینگی حاکی از نوسان کمتری بین معاملات است.
کسب سود در یک استخر نقدینگی به چه عواملی بستگی دارد؟
کسب سود در یک استخر نقدینگی به قیمت دارایی در زمان فراهم کردن و برداشت، اندازه استخر و حجم معاملات بستگی دارد.
توجه داشته باشید که فعالیت ترید می‌تواند قیمت و کمیت دارایی‌ها را در استخر تغییر دهد. سرمایه‌گذاران در نهایت، نسبت مختلفی از دارایی‌ها را در مقایسه با آنچه که ابتدا واریز کرده‌اند، برداشت خواهند کرد. در اینجاست که حرکت بازار می‌تواند به نفع و یا ضرر شما تمام شود.
از آنجا که لازم است ارزشی معادل از دو دارایی را در استخر نقدینگی فراهم کنید، تغییرات بزرگ قیمت بین زمان عرضه و برداشت یک دارایی، می‌تواند منجر به ضرر شود. بنابراین سودی که سرمایه‌گذاران کسب می‌کنند، متغیر است و به عوامل گفته شده بستگی خواهد داشت.
چگونه می توان در استخرهای نقدینگی شرکت کرد؟
برای تحویل نقدینگی 50 دلار به یک ETH / USDC ، به 50 دلار ETH و 50 دلار USDC واریز می شود. در این شرایط 100 دلار ودیعه لازم است. در ازای آن ، ارائه دهنده نقدینگی نشانه های ذخیره نقدینگی را جمع آوری می کند. این علائم سهم متناسب استخر نقدینگی آنها را منعکس می کند و به آنها امکان می دهد هر زمان سهم خود را از استخر خود برداشت کنند.
هر زمان فروشنده معامله می کند ، هزینه معامله از معامله کسر می شود و سفارش به قرارداد هوشمند حاوی مجموعه نقدینگی ارسال می شود. هزینه معاملات برای اکثر صرافی های غیرمتمرکز 0.3٪ تعیین شده است. در مورد ما ، اگر 50 دلار ETH و 50 دلار USDC واریز کنید و 1٪ استخر را با کمک مالی خود پرداخت کنید. سپس برای هر یک از تجارت های خاص 1٪ از هزینه معاملات 0.3٪ دریافت خواهید کرد.
به عنوان مثال:
حال به چگونگی مشارکت در یکی از استخرهای نقدینگی Uniswap می‌پردازیم. البته شایان ذکر است که پروژه‌های دیگری مانند Bancor نیز دارای استخر نقدینگی هستند، اما در این نوشتار به استخرهای Uniswap به عنوان مثال اشاره می‌شود. برای این کار، ابتدا باید به وب سایت Uniswap.exchange مراجعه کنیم که بعد از ورود به وب سایت، صفحه زیر ظاهر می‌شود و کافی است که در آنجا بر روی Pool کلیک کنیم.
Uniswap یک صرافی غیرمتمرکز است که در آنجا می‌توان اتریوم و توکن‌های ERC20 را معامله کرد. معامله در این صرافی نیازی به احراز هویت ندارد و هر فردی از هر جای جهان می‌تواند بدون هیچ دردسری در آن معامله کند. این صرافی دارای بخش‌هایی به نام استخر نقدینگی است که در هر یک از این استخر‌ها مجموعه‌ای توکن قرار دارد که این مجموعه توکن‌ها در قرارداد‌های هوشمند جای داده شده‌اند. افراد در اینجا می‌توانند به معامله هر یک از این توکن‌ها با واسطه اتریوم بپردازند.
نکته دیگر در مورد Uniswap این است که هر فردی می‌تواند یک جفت معاملاتی جدید در یک استخر نقدینگی جدید برای هر توکنی و در هر زمانی ایجاد کند. در اینجا نیازی به هزینه لیست شدن نیست.
بعد از این که بر روی Pool کلیک کردیم، وارد صفحه زیر می‌شویم و در اینجا می‌توان به اضافه کردن نقدینگی، برداشت نقدینگی و یا ایجاد جفت جدید پرداخت. در این نوشتار تنها در مورد اضافه کردن نقدینگی و برداشت نقدینگی صحبت خواهد شد.
فرض کنید که من می‌خواهم در استخر نقدینگی DAI مشارکت کنم. در این حالت، باید هم اتریوم و هم DAI را به یک اندازه واریز کنم. برای فراهم کردن نقدینگی در یک استخر، باید از هر دو ارز به یک اندازه واریز کنیم تا بتوانیم نقدینگی را برای آن جفت فراهم کنیم.
حال اگر فردی وارد این استخر نقدینگی شود و DAI را با اتریوم مبادله کند، از نقدینگی فراهم شده توسط شما استفاده می‌شود و این ممکن است باعث افزایش موجودی اتریوم شما و کاهش موجودی DAI شما شود و یا عکس این قضیه صورت بگیرد. نحوه کار در این استخر‌ها مانند کفه‌های ترازو است و اگر موجودی اتریوم شما یک دلار پایین بیاید، موجودی DAI شما یک دلار بالا خواهد رفت.
فراهم کنندگان نقدینگی کارمزدی را از افراد مبادله‌کننده می‌گیرند. کارمزد Uniswap برای مبادله‌کنندگان ۰.۳ درصد است، که این کارمزد بین فراهم آورندگان نقدینگی در یک استخر توزیع می‌شود. سهم هر یک از افراد فراهم‌آورنده نقدینگی، با توجه به مقدار دارایی‌هایی خواهد بود که آنها در استخر مورد نظر وارد کرده‌اند. حال اگر بخواهیم در استخر DAI مشارکت کنیم، باید از قسمت select a token استیبل کوین DAI را انتخاب کنیم.
سپس یا مقدار DAI واریزی را باید وارد کنیم، یا مقدار اتریوم واریزی، هر کدام را که وارد کنیم، گزینه دیگر به تناسب آن به دست خواهد آمد. فراموش نکنید که از هر دو گزینه باید به مقدار مساوی واریز کرد. من در این مثال، مقدار ۱۰ DAI واریز می‌کنم.
پس جمعا در این مثال باید ۲۰ دلار سرمایه‌گذاری شود که ۱۰ دلار آن DAI و ۱۰ دلار نیز اتریوم است. سپس باید بر روی گزینه Unlock کلیک کنید و سپس منتظر یک تراکنش اتریومی شوید تا به پایان برسد. شایان ذکر است که برای انجام این کار‌ها باید قبلا کیف پول متامسک (Metamask) خود را به سایت Uniswap متصل کرده باشید.
این یک باگ نمایشی متامسک است که اغلب در هنگام استفاده از آن دیده می‌شود.
و این اساسا زمانی اتفاق می‌افتد که می‌خواهید یک قرارداد هوشمند را مجاز به استفاده از توکن خاصی کنید. اگر چه ممکن است برای شما عجیب باشد، اما در اینجا من DAI ارسال نمی‌کنم، بلکه تنها برای مجاز کردن توکن، گس خرج می‌کنم.
حال که تراکنش تایید شد و به قرارداد هوشمند اجازه دادیم که به DAI ما دسترسی داشته باشد، می‌توانیم نقدینگی را اضافه کنیم که در این مثال ۱۰ DAI و ۰.۰۴۷۲ اتریوم است.
وقتی که بر روی دکمه Add Liquidity کلیک می‌کنیم، نوبت یک تراکنش دیگر متامسک است که باید منتظر تایید آن باشیم.
بعد از تایید، می‌توانیم سهم استخر نقدینگی خود را مشاهده کنیم که در اینجا خیلی کوچک است و تنها ۰.۰۰۰۷ درصد از استخر است. هر زمانی که آن کارمزد‌های ۰.۳ درصدی موجود باشد، درصدی کوچکی از آنها به ما تعلق می‌گیرد.
نکته مهمی که باید در مورد یک استخر نقدینگی مورد توجه قرار بگیرد، این است که شما در این استخر‌ها کنترل خود را بر نسبت بین اتریوم و توکن مورد نظر از دست می‌دهید. ممکن است من هفته‌ها بعد به این استخر برگردم و ببینم که اتریوم من خیلی زیاد شده و توکن مورد نظر به مقدار زیادی کاهش یافته و یا بالعکس، اتریوم من خیلی کم شده و توکن DAI من خیلی افزایش یافته باشد. بنابراین این استخر‌ها برای افرادی که می‌خواهند کنترل نسبت اتریوم و توکن مورد نظر را در دست داشته باشند، زیاد مناسب نیست. اما اگر این موضوع برای شما مهم نیست، این استخر‌ها می‌توانند گزینه خوبی برای شما باشند.
نکته دیگری که باید بدانید، این است که زمانی که شما نقدینگی فراهم می‌آورید، ارز دیجیتال خود را واریز می‌کنید و در عوض، توکن Uniswap دریافت می‌کنید. من در این مثال، ۱۰ توکن DAI و مقدار ۰.۰۴۷۲ اتریوم واریز کرده‌ام و ۰.۰۴۱۴۷ توکن Uniswap دریافت کرده‌ام.
مقدار این توکن‌های Uniswap، سهم من را از استخر نشان می‌دهند.
در نهایت، اگر بخواهید که آنچه را واریز کرده‌اید به همراه کارمزد های دریافتی برداشت کنید، باید بر روی دکمه Remove Liquidity کلیک کنید.
خطرات استخر نقدینگی
و البته ، مانند همه موارد موجود در DeFi ، باید در مورد خطرات احتمالی به خاطر بسپاریم. برخی از خطرات مربوط به نقدینگی در زیر ذکر شده است:
- ضرر نقصان
- اشکالات احتمالی قرارداد هوشمند.
- هک استخر نقدینگی
- خطرات سیستمیک
یک استخر نقدینگی اگر چه دارای مزایای زیادی است و می‌تواند موقعیت خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد، اما مخاطرات و ریسک‌های خاص خود را نیز دارد. این استخر‌ها زمانی بیشترین کارایی را دارند که قیمت بازار به تدریج تغییر کند و در زمان تغییرات ناگهانی قیمت، این استخر‌ها آسیب‌پذیر هستند.
همچنین زمانی که نقدینگی در استخر بیشتر از حجم تراکنش‌ها باشد، کارمزد‌های دریافتی کاهش پیدا می‌کند و دامنه تعیین قیمت تنگ می‌شود. این استخر‌ها توسط قرارداد هوشمند کنترل می‌شوند و بنابراین خطراتی مانند باگ‌ها و آسیب‌پذیری‌های این قرارداد‌ها را نیز باید در نظر داشت.
استخرهای نقدینگی طعمه‌های جذابی برای هکر‌ها هستند و قطعا هکر‌ها این استخر‌ها را به دقت بررسی می‌کنند و از کوچک‌ترین حفره امنیتی و آسیب‌پذیری در آنها استفاده می‌کنند. در کل باید بگوییم که صنعت دیفای و اموری مانند استخرهای نقدینگی فناوری‌های جوانی هستند که هر چیزی ممکن است برای آنها اتفاق بیافتد.
نتیجه گیری
استخر نقدینگی هم برای کاربران و هم برای صرافی ها پلتفرمی با کاربرد آسان دارد. کاربر برای شرکت در مجموعه نقدینگی نیازی به معیارهای واجد شرایط بودن خاصی ندارد ، به این معنی که هر کسی می تواند در تأمین نقدینگی یک جفت رمز شرکت کند.
بنابراین در اکوسیستم DeFi ، استخرهای نقدینگی نقشی اساسی دارند و این مفهوم توانسته است سطح عدم تمرکز را افزایش دهد.
در آخر استخر نقدینگی ایده جالبی است و می‌تواند موقعیتی خوب برای سرمایه‌گذاری باشد. افرادی که در این استخر‌ها مشارکت می‌کنند، باید دارای ابزار‌های لازم برای نظارت و بررسی تغییرات قیمت باشند و سریعا به این تغییرات واکنش نشان دهند.
کار با این استخر‌ها به تخصص و مهارت زیادی نیاز دارد و علاوه بر این، این استخر‌ها ریسک‌ها و مخاطرات خاص خود را هم دارند. در نهایت باید بگوییم که این صنعت جوان مناسب افرادی است که علاقه زیادی به ریسک دارند، اما فراموش نکنید که هرگز نباید بیش از توان خود ریسک کرد. نظر شما چیست؟ استخرهای نقدینگی تا چه حد برای شما جذابیت دارند؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
