ارز دیجیتال یا Cryptocurrency چیست؟
ارز دیجیتال Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که یک نوع پول مجازی است که می توان آن را از طریق اینترنت انتقال داد. بیت کوین، لایت کوین، دوج کوین، اتریوم، پرفکت مانی، پاییر، وب مانی، پی پال و … نمونه هایی از پول مجازی هستند. هدف ارزهای دیجیتال امنیت بیشتر، حذف واسطه ها و ناشناس بودن است.
کریپتوکارنسی از دو کلمه کریپتو (crypto) کارنسی (currency) تشکیل شده است که کریپتو (crypto) به معنی رمزنگاری و کارنسی (currency) به معنی ارز میباشد بنابراین در معنای لغوی فارسی، کریپتوکارنسی به معنای ارز رمزنگاری شده می باشد. کارشناسان و متخصصان متعددی براین باورند که ارزهای دیجیتال، بخش جدانشدنی از آینده بشریت به حساب میروند و قطعاً در سالهای آینده شاهد نفوذ این ارزها به بازارهای معتبر جهانی خواهیمبود.
ارز دیجیتال چیست؟
کریپتوکارنسیها در حقیقت پول اینترنتی یا آنلاین هستند که با استفاده از تکنولوژی کریپتو گرافی (رمزنگاری) رمزگذاری میشوند و تمام ویژگیهای پولهای رایج را بجز ماهیت فیزیکی دارا هستند. میتوان آنها را با ارزهای دیگر مبادله کرد، با آنها تراکنشهایی که با پول معمولی از طریق بانکها انجام میدهید را انجام دهید، خرید آنلاین انجام دهید و…
البته روش استفاده از آنها کمی متفاوت است و رویههای مختص به خود را دارند. تمامی تراکنشها که با ارز دیجیتال انجام شود روی یک شبکه پایگاه داده غیر متمرکز به نام بلاک چین ذخیره میشود. اما اولین ارز دیجیتال چیست ؟ اولین ارز دیجیتال به این سبک، بیت کوین بود که در سال 2008 وارد دنیا شد. بعد از ترویج و رشد انفجاری بازار ارزهای دیجیتال در این چند سال تعداد آنها به حدود ۲۱۵۴ رسیده است.
ایده شکلگیری ارزهای دیجیتال از دو مشکل بزرگ «اعتماد به شخص ثالث» و «دوبار خرج کردن» ریشه میگیرد.
هنگامی که شما از بانکها برای انتقال پول و نگهداری آن استفاده میکنید، در واقع به آن بانک اعتماد کردهاید. حتی اگر کلیتر به ماجرا نگاه کنید، اعتماد برای پیش بردن بسیاری از کارهایتان ضروری است.
تاریخچه پیدایش ارز دیجیتال Cryptocurrency
با رشد چشمگیر فناوری در دهه ۹۰ میلادی سیستمهای بسیاری در جهت خلق ارز دیجیتال پدید آمدند اما به دلایلی موفق نبودند زیرا همه این سیستمها از یک رویکرد شخص ثالث معتمد استفاده میکردند. به خاطر عدم موفقیت این شرکتها در دهه ۹۰ سالها مسئله ارز دیجیتال به فراموشی سپرده شد. رمزنگاری در جنگجهانی دوم برای اولینبار جهت انتقال پیام و فرمانهای نظامی مورد استفاده قرار گرفت و در سال ۱۹۸۳ دانشمند آمریکایی بهنام David Chaum برای نخستین بار ایده ارز دیجیتال را در تحقیقات خود ارائه کرد. در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفتهاند.
اولین ارز دیجیتال بیت کوین است
در سال ۲۰۰۹ برنامه نویس یا گروهی از برنامه نویسان تحت عنوان ساتوشی ناکاموتو ارز دیجیتال بیت کوین را معرفی کرد. وجه متمایز اصلی این ارز دیجیتال با ارزهای دیجیتال قبلی در سیستم کاملا غیرمتمرکز آن بود.
ولی اکنون هزاران ارز دیجیتال به وجود آمدند و هم چنان در حال افزایش هستند!
اولین ارز دیجیتال در ایران
یکی از مقامات عالیرتبه ایران خبر داد که به زودی اولین ارز دیجیتال ایرانی قرار است با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استخراج و روانه بازار شود.
طبق اظهارات مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک، طراح و توسعهدهنده ارز دیجیتال ملی، این ارز دیجیتال به هر میزان که بانک مرکزی تصمیم داشته باشد با پشتوانه ریال قابل صدور است و در شبکه زیرساخت بلاکچین خصوصی توسعه پیدا کرده و قابلیت استخراج یا ماینینگ توسط ماینرها را ندارد. شرکت خدمات انفورماتیک همگام با سیاستهای کلان بانک مرکزی جمهوری اسلامی، با تشکیل کارگروههای تخصصی و راه اندازی آزمایشگاههای فنی، گونههای مختلف ارز دیجیتال را تولید و کاربریهای آن را در مقیاس آزمایشی مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
هدف از توسعهی زیرساخت ارز دیجیتال ملی پایه ریال، امکانسنجی و ارزیابی قابلیتهای این فناوری در تسهیل مبادلات اقتصادی، افزایش شفافیت و توسعهی خدمات مالی و پرداخت در نظام بانکی کشور است.
کاربرد ارز دیجیتال ملی ایران در فاز اول به عنوان توکن و ابزار پرداخت برای تبادلات بین بانکی و در فاز دوم پرداختهای خرد بین افراد جامعه است. همچنین نقش بانکهای تجاری در این ارز دیجیتال تایید تراکنشها و نگهداری از دفاتر کل به شمار میرود.
رمز ارز پیمان از سوی شرکت ققنوس با همکاری ۴ بانک پارسیان، پاسارگاد، ملی و ملت با پشتوانه طلا معرفی شد.
ارزهای دیجیتال (رمز ارزها) چگونه کار می کنند؟
کریپتوکارنسی ها یاهمان ارزهای دیجیتال از فناوری غیرمتمرکز استفاده می کنند و امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون واسطه برای کاربران فراهم می کنند. یعنی برای استفاده از این نوع ارزها نیازی به بانک، دولت یا شخص خاصی نیست و اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده ای به نام بلاک چین اجرا می شوند. بیشتر واحد های اصلی ارز دیجیتال توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می شوند.
ارز های دیجیتال مشهور (Cryptocurrency)
بیت کوین: بیتکوین (Bitcoin) اولین و محبوبترین ارز دیجیتال موجود در بازار است. بیتکوین توسط فردی ناشناس بهنام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 عرضه شد. ارزش کل بازار بیتکوین در زمان نگارش این مقاله بیش از 120 میلیارد دلار است.
ریپل: ریپل (Ripple) یکی دیگر از پلتفرمهای غیرمتمرکز مشهور است. ریپل در سال ۲۰۱۲ با هدف ایجاد ظرفیت تراکنشهای بالا عرضه شد. ریپل قابل استفاده برای پیگیری انواع بیشتری از تراکنشها است، و نه فقط ارزهای رمزی. این سیستم درحال گسترش توسط بانکهایی معتبر زیادی در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار گرفتهاست.
اتریوم: اتریوم (Ethereum) در سال 2015 طراحی شدهاست و دومین ارز دیجیتال پرطرفدار و ارزشمند است. اتریوم بلاکچین مخصوص خود را دارد بههمین دلیل به آن بلاکچین دوم هم گفته میشود. اتریوم فقط یک روش پرداخت نیست. روی بلاکچین اتریوم، قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز اجرا میشود.
بیش از 90درصد توکنهای موجود روی پلتفرم اتریوم فعالیت میکنند. بااینحال، اتریوم سفر پرفراز و نشیبی داشته است. اتریوم بهعنوان سکویی برای شروع دیگر ارزهای رمزی در 2017 مورد توجه قرار گرفت که این ارزها از کد بلاکچین اتریوم استفاده میکنند.
لایت کوین: این ارز با تغییراتی در بیت کوین مانند انجام سریع تر تراکنش ها و استخراج راحت تر، در سال 2013 عرضه شد.
بیت کوین کش: یکی از فورکهای معروف بیت کوین که با اعمال تغییر بر روی اندازه بلاکها در سال 2017 به وجود آمد. بیت کوین کش در سال 2018 به دو زنجیره ABC و SV تقسیم شد، به طوریکه زنجیره ABC با نام بیت کوین کش به فعالیت خود ادامه داد.
ارزهای دیجیتال چه تفاوتی با پولهای معمولی دارند؟
برخی ویژگیهای منحصر به فرد سبب ایجاد تمایز بین ارزهای دیجیتال و پولهای معمولی شده است. البته تمام این ویژگیها در همه ارزهای دیجیتال وجود ندارد و میتوان استثنائاتی را نیز مشاهده کرد.
ویژگی ارزهای دیجیتال غیرقابل برگشت بودن تراکنشهاست. اگر انتقال ارز دیجیتالی را انجام دهید و تراکنش شما تایید شود، دیگر نمیتوانید آن را برگردانید و این کار تنها در صورتی امکانپذیر خواهد بود که گیرنده مایل به انجام این کار باشد. ویژگی ارزهای دیجیتال ناشناس بودن یا نیمه ناشناس بودن آنهاست. آدرس کیف پولها که همان نقش شماره کارت یا شماره حساب را در حسابهای بانکی دارند، شامل اطلاعات هویتی شما نمیشوند. این آدرسها که از رشته عبارات حروف و اعداد تشکیل شدهاند را تنها با بررسی تاریخچه تراکنشها و تحلیلهای عمیق میتوان به هویت افراد پیوند زد. ویژگی بعدی رمزارزها جهانی یا فرامرزی بودن آنهاست. ارسال پول به نقاط مختلف دنیا ممکن است با سیستمهای فعلی تا چندین روز طول بکشد ولی ارزهای دیجیتال این کار را در عرض چند دقیقه میتوانند انجام دهند. ارزهای دیجیتال محدودیت مرزی نمیشناسند و آنها را میتوان از هر نقطهای در دنیا به نقطه دیگر فرستاد. ویژگی بعدی امنیت ارزهای دیجیتال است. این امنیت در مبادلات درون شبکهای توسط قدرت هش به اشتراک گذاشته شده توسط افراد (در سیستمهای اثبات کار) تامین میشود. از طرفی سیستم رمزنگاری کلید عمومی و کلید خصوصی این امکان را به اشخاص میدهد که خودشان کنترل پولهای دیجیتالشان را بر عهده بگیرند و شخص دیگری نتواند به آنها دسترسی پیدا کند.
ویژگی آخر این که رمزارزها را نسبت به پولهای معمولی متمایز کرده، انحصاری نبودن آنهاست. افراد برای اینکه بتوانند از شبکههای ارز دیجیتال مختلفی مانند بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و غیره استفاده کنند، نیازی نیست از شخص یا گروه و سازمانی اجازه بگیرند. آنها میتوانند کل تاریخچه تراکنشها را دانلود کرده و خودشان بدون نیاز به کسب اجازه اقدام به ارسال یا دریافت ارز دیجیتال کنند.
ویژگی های استفاده از ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال یک روش پرداخت است که فقط به فرم الکترونیکی وجود دارد، قابل لمس نیست و وجود فیزیکی ندارد.
عدم امکان تقلب
یکی از چالشهای موجود در پولهای رسمی کشورها، جعل و چاپ تقلبی این پولها بوده که مشکلاتی را برای سیستم مالی کشورها در دورههای مختلف بههمراه داشته است. ویژگی منحصربهفرد رمزارزها، نبود امکان جعل و چاپ تقلبی آنهاست. یعنی اگر قرار است کسی به کیف پول رمزارزی شما بیتکوین انتقال دهد؛ فقط و فقط باید بیتکوین انتقال دهد و هیچ چیز دیگری نمیتواند در این بستر بجای بیتکوین منتقل شود.
عدم امکان سرقت هویت
زمانیکه شما مشخصات کارت اعتباری خود را به یک پذیرنده میدهید، در واقع به آن پذیرنده دسترسی مستقیمی به کارت اعتباری خود و سرمایه خود میدهید. کردیت کارتها بر پایه سازوکار “کشیدن” کار میکنند بهاینمعنا که یک فروشگاه پرداختی را انجام میدهد و مقدار مورد نیازش برای انجام تراکنش را از حساب شما میکشد.
ارز رمزنگاریشده از سازوکار “فرستادن” استفاده میکند که این امکان را بهصاحب حساب میدهد تا دقیقا همان میزان که میخواهد برای شخص پذیرنده پول بفرستد بدون این که نیاز باشد اطلاعات دیگری به او بدهد.
عدم امکان تصرف آن
پیپال (PayPal) را که یک سیستم پرداخت جهانی است در نظر بگیرید. اگر این کمپانی بنا به دلایلی تشخیص دهد که حساب بانکی شما مورد سو استفاده قرار گرفته است، این قدرت را دارد که بدون اطلاع بهشما آن را مسدود کند و داراییهای شما را نیز از دسترس خارج کند. در چنین شرایطی این شما هستید که باید بهدنبال این جریان باشید و پیگیری کنید تا بتوانید در نهایت به دارایی خود دسترسی پیدا کنید.
عدم خلق پول بیرویه و کنترل تورم
خلق پول مازاد بر اساس سازوکار تعریفشده در برخی رمزارزها مثل بیتکوین، عملاً امکان پذیر نیست و این نوع پول بهصورت غیر متمرکز بوده و در اختیار بانک مرکزی قرارندارد، بنابراین امکان خلق بیرویه پول و در نتیجه کاهش ارزش شدید آن، یا ایجاد تورم افسارگسیخته امکانپذیر نیست.
تسهیل در جهانی شدن کسب و کارها
با پذیرش رمزارزها، شما میتوانید از تمام دنیا به مشتریان خود خدمات ارائه دهید. فرض کنید شما یک وبسایت آموزشی در اختیار دارید. کاربران وب سایت شما برای خرید ویدئوهای آموزشی شما به راحتی و در کمتر از چند دقیقه می توانند هزینه مربوطه را پرداخت کنند و مرز بین کشورها و تفاوت واحدهای پولی دیگر بیمعنا خواهد بود.