صرافی چیست؟

صرافی در لغت (Bureau de change)

صرافی در لغت به معنای داد و ستد انواع پول است. پیدایش آن به عنوان یک حرفه را می‌توان ناشی از نیاز مردم به تعیین و صحت وزن و عیار مسکوکات گوناگونی دانست که در قرون پیشین رواج داشتند و ناآگاهی از وزن و عیار صحیح آنها می‌توانست زیان بار باشد.

آشنایی با صرافی و کار آنها

صرافی شغلی است در ارتباط با داد و ستد انواع پول که از قرن ها پیش تا به امروز رواج داشته است. صرافی را می توان به نوعی ریشه “بانکداری امروزی” دانست. تعیین وزن و عیار مسکوکات نیازی است که موجب پیدایش حرفه صرافی از دیرباز شده است.

این روزها افرادی که قصد سفرهای خارجی را دارند برای تهیه ارز راهی صرافی ها می شوند. بهترین صرافی ها می توانند در خرید و فروش بازار هم موثر باشند. اگر تصور می کنید تبدیل ارز از وظایف بانک است اشتباه می کنید. بانک مرکزی وظیفه تبدیل ریال به ارز را در معاملات بزرگ، تجارت و صنعت بر عهده دارد. اما تبدیل ارز محدود و ارزهای مسافرتی به طور کلی درصرافی انجام می شود.

در صرافی ها بخش اخبار و اطلاعات و نرخ ارز اهمیت زیادی دارد. نرخ ارز هر لحظه تغییر می کند و یک صراف باید بتواند جدیدترین اخبار را به دست آورد. اطلاع از نرخ ارز با توجه به بازار جهانی مشخص می شود. نرخ ارز در ایران با بازار امارات متحده عربی هماهنگ است که روزانه ساعت 11 صبح نرخ جدید را اعلام می کند. قبل از این ساعت نرخ ارز اعلام نشده و به طور معمول خرید و فروش صورت نمی گیرد.

تاریخچه صرافی در ایران

صرافی حرفه ای دیرینه در ایران است که هم زمان با رشد تجارت داخلی و خارجی در قرن نوزدهم میلادی گسترش بیشتری پیدا کرد. تا پیش از شروع بانکداری در ایران، صرافی ها در اغلب شهرها نمایندگی داشتند وصرافی های بین المللی نیز در بازارهای بغداد، هند و روسیه فعالیت داشتند و هر تاجر تنها با صراف خود کار می کرد.

با گذشت زمان حرفه صرافی تخصصی تر شد به گونه ای که برخی از صراف ها به مبادله پول پرداخته و برخی نیز در قبال دریافت وثیقه وام می دادند. عده ای هم در معامله اوراق تجاری و تنزیل بروات فعالیت داشتند.

امروزه صرافی ها علاوه بر خرید و فروش نقدی ارز و مسکوکات می توانند در امر نقل و انتقال ارز نیز فعالیت داشته باشند. البته مقررات ارزی و انجام عملیات مربوط به حواله های ارزی از طریق بانک مرکزی مشخص می شود و صرافی ها می بایست در این چارچوب فعالیت داشته باشند.

تاریخ صرافی

تاریخ صرافی به زمانهای قدیم بازمی‌گردد. در کتاب مقدس به صرافی اشاره شده‌است. در زمان معبد دوم اورشلیم در حیاط معبد تعداد زیادی افراد به شغل صرافی اشتغال داشتند. این افراد پولهای رومی و یونانی که دارای عکس خدایان آنها بود با پول یهودی که تنها پول قابل استفاده در معبد بود تعویض می‌کردند. عیسی مسیح در اناجیل چهارگانه با این صرافان به شدت برخورد می‌کند و آنان را کسانی می‌داند که خانه خدا را تبدیل به لانه دزدان کرده‌اند.

در زمانهای قرون وسطی در اروپا بیشتر شهرها دارای واحد پولی خود بودند که دارای نقش حاکم آن شهر بود. وقتی یک غریبه وارد شهر می‌شد مجبور بود پول همراه خود را با پول آن شهر تعویض کند. صرافان در این زمان این پول خارجی را محک می‌زدند و آن را با پول محلی عوض می‌کردند. بیشتر انتقالهای وجه بزرگ با سکه انجام نمی‌شد و تنها به وسیله صراف از حساب یک نفر به حساب فرد دیگر منتقل می‌شد.

با گسترش کار صرافها آنها به وام دادن نیز پرداختند. شوالیه‌های تمپلار به زائران اورشلیم وام می‌دادند.

صرافی در ایران

در ایران نیز به دلیل اینکه در دین اسلام سود گرفتن بر روی پول ممنوع محسوب می‌شد این تجارت به صورت کامل در اختیار یهودیان بود. در قرن نوزدهم تقریباً تمامی یهودیان شیراز به صرافی اشتغال داشتند.

صرافی در ایران به رغم تکامل خود دراواخر قرن نوزدهم، با رقابت شدید بانک استقراضی روس و بانک شاهنشاهی ایران، که علاوه بر آشنایی با فنون جدید بانکداری با حمایت دولت‌های روسیه، انگلستان و ایران نیز برخوردار بودند روبرو شد. در سالهای بعد بسیاری از صرافان به ورشکستگی کشانده شدند و دیگر هیچگاه نتوانستند نقش پیشین خود را بازیابند. طی چند دههٔ اخیر صرافان بیشتر در زمینه داد و ستد مسکوکات طلا و نقره و ارزهای خارجی، و به طور محدود در زمینه اعطای وام‌های کوچک، فعالیت داشته‌اند.

انواع صرافی در ایران

صرافان به ۲ نوع، صرافی نوع اول و صرافی نوع دوم تقسیم می‌شدند:

صرافی نوع اول

صرافی‌هایی که صرفا به خرید و فروش نقدی ارز (غیرالکترونیک) و مسکوک طلا و نقره مبادرت می‌نمایند و پرداختن به سایر معاملات ارزی توسط این نوع صرافی‌ها ممنوع می‌باشد.

صرافی نوع دوم

صرافی‌هایی که علاوه بر خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک طلا و نقره به امر نقل و انتقال ارز در چارچوب مقررات ارزی از جمله انجام عملیات مربوط به حواله‌های ارزی از طریق بانک‌ها و موسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی و ارائه خدمات ارزی برون مرزی از طریق کارگزاران مجاز خارج از کشور و از این قبیل اشتغال می‌ورزند.

در دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ها که با ۴۸ ماده و ۱۳ تبصره در هزار و صد و هشتاد و سومین جلسه شورای پول و اعتبار مورخ ۱۳۹۳/۵/۲۸ به تصویب رسید، تقسیم‌بندی صرافی‌ها به دو نوع اول و دوم وجود ندارد و صرافی‌ها بر حسب توان و ظرفیت خود، نسبت به خرید و فروش نقدی ارز و انجام عملیات مربوط به حواله‌های ارزی اقدام می کنند.

شغل صرافی

شغل صرافی که به شغل میلیاردرها ها معروف است بیشتر در ارتباط با ارز و طلا و نقره است صراف ها معمولا با معامله ارز و تبدیل ریال به ارز کسب درآمد می کنند .

شاید بیشتر شما بگویید که در ایران وظیفه بانک مرکزی است که ریال را به ارز تبدیل کند ولی این اشتباه است زیرا که بانک مرکزی فقط بر معامله های بزرگ و تقاضا های زیاد که معمولا برای تجارت و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد رسیدگی می کنند ولی برای اینکه فردی برای سفر خارجی خود بخواهد ارز تهیه کند باید به صرافی ها مراجعه کند و وجود طلا در سبد کالای صراف ها فقط برای سود بیشتر است و اگر این مقدار خرید فروش زیاد باشد میتواند در بازار هم موثر باشد .

همانگونه که در طلا فروشی هر لحظه نرخ جدیدی مشاهده می شود در ارز هم این گونه است و هر لحظه نرخ تغییر می کند و برای اینکه یک صراف متوجه شود که نرخ ارز چند است باید با بازار جهانی هماهنگ باشد که بازاری که نرخ ارز را در ایران مشخص می کند امارات متحده عربی است که صراف ها با آن در ارتباطند و این بازار هم ساعت 11 صبح به بعد شروع به کار می کند که اگر قبل از این ساعت به یک صرافی مراجعه کنید حتما این کلمه را که هنوز نرخ نیومده را در صرافی ها شنیده اید و این به همین خاطر است که صرافی های امارت ساعت 11 شروع به کار می کنند.

در قدیم شغل صراف ها این بود که با دادن برات به افراد و تبدیل کردن آن برات به پول کسب درآمد می کردند یعنی در این کشور براتی صادر می شد در قبال پول و در کشور دیگر شعبه همان صرافی در قبال برات به آن فرد پول می پرداخت