هر کشوری می‌تواند درخواست عضویت در سازمان صندوق بین‌المللی پول را ارائه کند؛ البته اگر واجد شرایط باشد.
از جمله این شرایط، ارائه اطلاعات درباره اقتصاد آن کشور و پرداخت مبلغی برای اشتراک است که هر قدر کشور ثروتمندتر باشد این حق اشتراک هم بالاتر است.
همچنین ایران و افغانستان از اعضای این سازمان هستند.
بانک جهانی ابتدا برای کمک به بازسازی خرابی‌های جنگ جهانی دوم به‌وجود آمد، ولی در سال ۱۹۴۹، به‌سمت ارتقای توسعه اقتصادی در کشورهای توسعه‌نیافته معطوف شد.
وب سایت رسمی: http://www.imf.org/
صندوق بین‌المللی پول International Monetary Fund
صندوق بین‌المللی پول، یکی از معتبرترین منابع ارزیابی و پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان محسوب می‌شود.
طرح تاسیس صندوق بین المللی پول در کنفرانس برتون وودز در سال ۱۹۴۴ که ساختار اقتصادی جهان بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفت به وجود آمد. صندوق بین المللی پول در مارس ۱۹۴۵ (دی ۱۳۲۴) شروع به کار کرد. هدف از تشکیل صندوق عبارت است از:
- گسترش همکاری‌های پولی بین المللی و تسهیل رشد متوازن تجارت بین الملل
- ایجاد سامانه با ثبات ارزی بین اعضا و پرهیز از رقابت در کاهش نرخ ارزها
- تهیه منابع لازم از طریق منابع عمومی صندوق، به منظور کمک به کشورهای عضو دارای کسری تراز پرداختها
- پس از جنگ جهانی، همه مردم خواستار صلح بودند اما صلح با شکم خالی به راحتی به دست نمی آید. بنابراین این دو سازمان تشکیل شدند تا به ثبات اقتصادی جهان کمک کنند.
اهداف صندوق بین‌المللی پول IMF
- گسترش همکاری های پولی بین المللی از طریق یک نهاد دائمی که بتواند تمهیدات لازم برای مشارکت و همکاری در برنامه های پولی بین المللی را فراهم نماید
- تسهیل، گسترش و رشد موازنه تجارت بین الملل و کمک هایی جهت نیل به سطوح بالای اشتغال در کشورهای جهان، افزایش درآمد حقیقی و توسعه منابع تولیدی پر بازده و حذف موانعی که موجب اخلال در تجارت جهانی می شوند.
- ایجاد و حفظ ثبات نرخ ارز و برقراری ساز وکارهای مناسب برای حفظ و نگهداری مقررات ارزی در میان اعضا و جلوگیری از تسریع در کاهش ارزش پول.
- اعطای کمک های مالی به کشورهای که دارای مشکل تعادل در تراز پرداخت می باشند و کاهش میزان عدم تعادل و بی ثباتی در کشورهای عضو.
- نظارت بر سیاست های اقتصادی کشورهای عضو
- تسهیل همکاری پولی و افزایش همکاری بین المللی برای رفع مشکلات پولی از راه مشاوره
- اجرای مجموعه قوانین و ضوابط مربوط به سیاست های نرخ مبادلات ارزی و تثبیت مبادلات و تسهیل رشد موزون بازرگانی بین المللی
- افزایش ثبات و جلوگیری از رقابت در کاهش ارزش برابری ارز که به منظور افزایش صادرات صورت می گیرد.
- اعطای تسهیلات مالی ضروری برای رفع مشکل موازنه پرداخت ها به منظور دستیابی مجدد به توازن پرداخت ها و تامین پرداخت وام به کشورهایی که با تجارت جهانی پیوند خورده و دارای مشکلات مربوط به عدم پرداخت می باشند.
- ارائه گزارش های ادواری و موردی در مورد اقتصاد کشورها و اراده سیاست های پیشنهادی برای بهبود وضعیت اقتصاد جهانی
مقر اصلی این سازمان در واشنگتن هست و کشورهای ابتدای عضو 44 کشور بوده و اکنون بیش از 90 کشور می باشد. این صندوق وابسته به سازمان ملل متحد است که در فعالیت ها و تصمیمات استقلال کامل دارد.
رؤسای صندوق بین‌المللی پول (IMF)
- کامیل گوت (از ۶ می ۱۹۴۶ تا ۵ می ۱۹۵۱)
- ایوِر روث (از ۳ اوت ۱۹۵۱ تا ۳ اکتبر ۱۹۵۶)
- پِر جکسون (از ۲۱ نوامبر ۱۹۵۶ تا ۵ می ۱۹۶۳)
- پیِر پال شوایتزِر (از ۱ سپتامبر ۱۹۶۳ تا ۳۱ اوت ۱۹۷۳)
- یوهان ویتِوین (از ۱ سپتامبر ۱۹۷۳ تا ۱۸ ژوئن ۱۹۷۸)
- ژاک دِ لارسیـِر (از ۱۷ ژوئن ۱۹۷۸ تا ۱۵ ژانویه ۱۹۸۷)
- میشل کام دِسوس (از ۱۶ ژانویه ۱۹۸۷ تا ۱۴ فوریه ۲۰۰۰)
- هُرسِت کوهلِر (از ۱ می ۲۰۰۰ تا ۴ مارس ۲۰۰۴)
- رودریگو راتو (از ۷ ژوئن ۲۰۰۴ تا ۱ نوامبر ۲۰۰۷)
- دومینیک استروس-کان (از ۱ نوامبر ۲۰۰۷ تا ۱۸ می ۲۰۱۱)
- کریستین لاگارد (از ۵ ژوئیه ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹)
- کریستالینا جئورجیوا (از سپتامبر ۲۰۱۹ تا کنون)
در دیدارهای صندوق بین‌المللی پول چه موضوعاتی بحث می‌شود؟
مقام‌های دولتی کشورهای عضو، مدیران شرکت‌ها و روسای بانکها در دیدارهای صندوق بین‌المللی پول عمدتا مهمترین مسائل روز را به بحث می‌گذارند.
از صندوق بین‌المللی پول عمدتا به عنوان آخرین پناهگاه برای گرفتن کمک مالی یاد می‌شود؛ زمانی که کشورها با بحران شدید مالی مواجه می‌شوند، برای دریافت کمک مالی به این سازمان رجوع می‌کنند.
عده‌ای نقش حمایتی این سازمان را مورد تقدیر قرار داده‌اند؛ مثلا در اوایل دهه ۱۹۸۰ که مکزیک اعلام کرد قادر به بازپرداخت بدهی‌های خود نیست؛ این سازمان به کمک مکزیک آمد.
تنش‌های تجاری، وضعیت رشد اقتصادی در جهان ، بررسی تولید صنعتی و بدهی شرکت‌ها و… از جمله مسائل مهم مورد بحث در این سازمان هستند.
صندوق بین‌المللی پول برای نظارت و حمایت از اقتصاد کشورها سه کار عمده انجام می‌دهد:
- تعقیب تحولات مالی و اقتصادی؛ این سازمان عملکرد اقتصادی کشورها و ریسک احتمالی وقایعی نظیر جنگ تجاری و یا مواردی نظیر عدم قطعیت برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) را نظاره می‌کند
- دادن مشاوره به اعضای سازمان برای بهبود وضعیت اقتصادی کشورها
- ارائه وام‌های کوتاه مدت و کمک به کشورهایی که با مشکلات مالی دست به گریبانند
- این وامها عمدتا از طریق همان حق اشتراکی که اعضا می‌پردازند تامین می‌شود.
رئیس صندوق بین‌المللی پول چه کسی است؟
رئیس صندوق بین‌المللی پول کریستالینا جیورجیوا، اقتصاددان ۶۶ ساله بلغار است که به تازگی به ریاست این سازمان رسیده است.
او پیش از این مدیر اجرایی بانک جهانی بود که حالا جایگزین کریستین لاگارد، رئیس پیشین صندوق بین‌المللی پول شده.
از زمانی که صندوق بین‌المللی پول در سال ۱۹۴۴ تاسیس شد، به طور سنتی یک شهروند اروپایی ریاست این سازمان را بر عهده داشته است؛ همزمان یک شهروند آمریکایی ریاست بانک جهانی را عهده دار بوده است.
چرا این سازمان مهم است؟
تصمیمات صندوق بین‌المللی پول تاثیرات به سزایی بر وضعیت اقتصادی کشورهای مختلف دارد؛ این سازمان بین‌المللی ۱۸۹ عضو دارد که هدف آنها دستیابی به ثبات اقتصادی در جهان است.
عضویت ایران
دولت ایران جزو ۴۴ کشور دعوت شده به کنفرانس برتون وودز در سال ۱۹۴۴ بود و اعضای هیئت چهار نفره اعزامی آن در کمیسیون‌های مربوط به تهیه اساسنامه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی شرکت داشتند.
نخستین استفاده ایران از منابع مالی صندوق در سال ۱۳۳۰ در اثر مشکلات ارزی حاصل از ملی شدن صنعت نفت بود که دولت در مقابل سفته‌های ریالی معادل ۲۵ درصد سهمیه اعتباری خود در صندوق، دلار به دست آورد. به دلیل کوتاهی مدت اعتبارات صندوق، دولت ایران موظف بود هر ساله بخشی از اعتبار مزبور و دیگر اعتبارات دریافتی خود به دلار را بازخرید کند.
از نتایج عضویت ایران در صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، موظف شدن دولت به محاسبه جداول موازنه پرداخت‌های کشور بود که نخستین بار بنا به درخواست صندوق انجام گرفت و دولت متعهد به ارائه اطلاعات اقتصادی لازم به صندوق شد.
