طرح توجیهی و فرصت های سرمایه گذاریاشتغالزایی

آموزش احداث باغ انگور و نکات مهم درباره آن (صفر تا صد)

فهرست مطالب

انگور از مهم‌ترین محصولات باغی در دنیا است که هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش اقتصادی و تغذیه‌ای، موردتوجه کشاورزان و کارآفرینان می‌باشد. این محصول به‌عنوان یکی از مهم‌ترین میوه‌های گوشتی دنیا، بر اساس گزارش سازمان خواروبار کشاورزی سازمان ملل متحد(فائو) در سال 2004، تولید جهانی آن بالغ‌بر 60 میلیون تن بوده است.

درخت انگور بانام علمي VitisVinifera L از خانواده Vitaceae می‌باشد. مو (انگور) يکي از قديمي‌ترين گياهاني است که انسان کاشتن آن را آموخت. به محلي که مو يا درخت انگور بسيار در آن کاشته شود موستان يا تاکستان گفته مي‌شود. همان‌طور که از نام اين گياه پیداست، انگورها گياهان تاک هستند که در امتداد ساختار پشتيبان به سمت بالا رشد می‌کنند. واريته‌هاي انگور ازلحاظ رنگ حبه‌ها به چهار دسته انگور‌هاي سبز، قرمز، سياه و زرد تقسيم می‌شوند. در ادامه به خواص این میوه مفید می‌پردازیم.

تاریخچه و اهمیت اقتصادی انگور

ایران از نظر تولید و صادرات کشمش در دنیا جایگاه مهمی داشته و به ترتیب در رتبه های هفتم و سوم قرار دارد. انگور در ایران از لحاظ تولید میوه در بین سایر محصولات باغی جایگاه اول را داراست.

ميوه بهشتي و خواص آن

انگور میوه‌ای بهشتی است و به دليل دارا بودن مواد مغذي زياد و آنتی‌اکسیدان برای سلامتی بسیار مفید است. در حقيقت بيش از 1600 ترکيب مفيد گياه در اين ميوه شناسایی‌شده است. محتواي بالاي آنتی‌اکسیدان ممکن است از بیماری‌های مزمن جلوگيري کند. بيشترين غلظت آنتی‌اکسیدان‌ها در پوست و دانه‌ها يافت می‌شود.

انگور داراي ویتامین‌های آ، ب، ث و همچنين داراي عناصر منيزيم، کلسيم، آهن، فسفر، پتاسيم و آلبومین می‌باشد. امروزه در طب درمان‌های طبيعي از رژیم‌های مختلف انگور استفاده می‌کنند؛ و این ميوه داراي مواد تشکیل‌دهنده آنتی‌اکسیدان، ضد سرطان، ضد آتروژن، ضد عفونت می‌باشد وبراي درمان بیماری‌های يبوست، عوارض روماتيسم، کم‌خونی و حتی پيشگيري سرطان سودمند می‌باشد. بنابراين اين ميوه موردعلاقه مصرف‌کنندگان در سراسر جهان باوجود داشتن مواد مؤثر می‌تواند براي سلامتي بسیار مفيد باشد.

چه مواردی را باید در ابتدا در نظر بگیریم

  1. در ابتدا با مشورت گرفتن از یک متخصص کشاورزی ، منطقه مناسب از لحاظ شرایط آب و هوایی (گرما, سرما و رطوبت ) را انتخاب نمایید .
  2. در مرحله بعدی کیفیت خاک باغ را بررسی نمایید .
  3. اتنتخاب نوع واریته مناسب بنا به شرایط آب و هوایی و نوع خاک
  4. انتخاب سیستم مناسب کاشت درختان انگور نوین احداث با توجه به شرایط بند های فوق
  5. مشخص نمودن خط های کشت باغ انگور با فاصله مناسب که بسته به شرایط خاک دارد حدود 3 متر استاندارد فاصله بین ردیف ها می باشد .
  6. ردیف های درختان باغ انگور رو برای دریافت نور و آفتاب مناسب و جلوگیری از آسیب باد بهتر است شمال مایل به غرب در نظر بگیرید .
  7. چاله گزاری مناسب برای بوته های درختان انگور ، بهتر است فاصله های دو و نیم متری در نظر بگیرید .

انتخاب مکان برای کاشت انگور

بهترین مناطق برای توسعه انگور کاری مناطقی با تابستان طولانی وخشک و زمستانهای خنک می باشند. مناطق با رطوبت نسبی بالا برای کاشت انگور مناسب نیست. بارندگی در زمان گل دهی موجب اختلال در روند گرده افشانی و نهایتا کاهش تشکیل میوه در برخی ارقام می گردد

وضعیت شرایط آب و هوایی

درختان انگور نیاز سرمایی اندکی نزدیک به 50 تا 400 ساعت با دمای 2 الی 8 درجه در زمستان دارند ، بنابراین بیشتر نیاز هوای گرما درختان انگور مد نظر میباشد ، در صورتیکه هوا گرمای مناسبی نداشته باشد باعث ترش شدن و کاهش قند میوه میشود .

بنابراین درخت انگور یا همان مو به فصل های طولانی گرم خشک ( رطوبت کمتر ) و زمستانی معتدل نیازمندند .

اصلاح فيزيكي و شيميايي خاك برای احداث باغ انگور

هدف از اصلاح فيزيكي خاك بهبود شرايط فيزيكي خاك از نظر ساختمان وبافت خاك مي باشد، اينكار از طريق  خاك ورزي ويا افزودن كودهاي دامي ، سبز و… امكان پذير مي باشد. هدف از اصلاح شيميايي خاك بهبود وضعيت خاك از نظر تامين عناصر غذايي مورد نياز براي رشد گياه و همچنين اصلاح اسيديته ( pH ) و شوري خاك (Ec ) مي باشد.

ايجاد بانكت و تراس برای احداث باغ انگور

هدف اصلي در حقیقت بهره برداری حداكثر از نزولات آسماني بويژه در اراضي شيبدار است لذا می بایست اقداماتی را اعمال کرد تا ناحيه ريشه از بيشترين ذخيره آب برخوردار شود. بر اين اساس روش هاي جمع آوري آب باران به انواع مختلفي تقسيم بندي مي شوند كه در اينجا به  بانكت و تراس اشاره مي شود:

  • بانكت : با ايجاد چاله هاي هلالي شکل به شعاع 2 متر و در امتداد خطوط عمود بر جهت شيب اصلي دامنه ها مي توان بانکت هلالي را بوجود آورد.
  • تراس: در این روش روي خطوط هم تراز، تراس احداث نموده و برای انجام آن می بایستی شيب طبيعي دامنه كوه به چند پله تقسيم شود.

تعیین تراکم کاشت انگور

انگور گیاهی چندساله، چوبی، خزاندار وبالارونده است که دارای ریشه قوی وطویل ومنشعب با قدرت عمق نفوذ ۳تا ۴متر به صورت طولی و عرضی می باشد بنابراین ریشه آن می تواند با حجم زیادی از خاک در ارتباط باشد .

اندام هوایی انگور شامل تنه، بازو، اسپور وشاخه یکساله روی بازوها هستند که باروری درخت را تحت کنترل دارند. این گیاه دارای دو نوع جوانه برگی وجوانه گل است که معمولا کنار برگهای سوم به بعد (گاهی تا دهم بسته به رقم) قرار دارند . با توجه به مطالب ذکر شده و شرایط منطقه، سطح زیر کشت، نوع رقم، نوع سیستم و تراکم کاشت مشخص می گردد.

نحوه تهیه بستر

به منظور تعیین وضعیت نفوذ پذیری خاک، باید بررسی های لازم صورت گیرد. برای این کار ابتدا با ایجاد چند پروفیل در محل احداث باغ، نفوذ پذیری طبقات خاک بررسی می شود.

در صورت اطمینان از مناسب بودن شرایط می بایست با استفاده از بیل مکانیکی و یا توسط کارگر گوده یا کانال هایی با حداقل عمق ۱/۵ متر در مکان های تعیین شده برای کاشت حفر و مجددا با خاک مناسب بازسازی نمود. در صورتی که لایه غیر قابل نفوذ وجود داشته باشد لازم است در زمان بستر سازی این لایه توسط ادوات مناسب شکسته و حذف شود.

دومین اقدام انجام آزمون آب و خاک است. با کمک این آزمون می توان به وضعیت بافت خاک و عناصر غذایی موجود در آن پی برد تا در زمان رشد درختان بتوان برنامه تغذیه ای را بر اساس این نیازمندی ها تنظیم نمود. با اضافه نمودن ماده آلی ویاکمپوست محلی به بستر کاشت، علاوه بر تأمین بخشی از مواد غذایی درخت میتوان ظرفیت نگهداری آب در خاک را افزایش داد.

نهر کشی برای احداث باغ انگور

شامل ايجا د كانالهاي مخصوص انتقال آب  از منبع آب تا محل باغ مي باشد ، چنانچه قبلا  كانال كشي يا نهر كشي در باغ صورت پذيرفته لازم است تا اصلاح ومرمت آنها به منظور استفاده بهينه از منابع آبي موجودصورت پذيرد.

شكستن لايه هاي غير قابل نفوذ

تجمع مواد حاوي كلسيم در لايه هاي زيرين خاك در عمق حدودا يك متري از سطح خاك باعث ايجاد لايه هاي غير قابل نفوذي مي شود كه از رشد و توسعه ريشه هاي درخت به اعماق خاك جلوگيري مي نمايند كه نهايتا منجر به عدم رشد گياه ودر نتيجه خشك شدن آن مي انجامد.براي رفع اين معضل وشكستن اين لايه، انجام شخم عميق با استفاده از وسايلي نظير ريپر و  سوسولوز  امكان پذير است.

انتخاب رقم

انگور دارای ارقام متعدد می باشد که هرکدام از این ارقام نیازهای خاص خود را دارند. درصورتی که رقم مناسب برای کاشت در منطقه انتخاب نگردد بعد از چند سال صرف هزینه به دلیل اقتصادی نبودن تولید، مجبور به تعویض رقم خواهیم شد.لذا توصیه میشود که با بررسی دقیق منطقه و مشورت با کارشناسان مربوطه نسبت به تعیین ارقام مناسب برای کاشت در منطقه تصمیم گرفته شود. تصاویر زیر برخی از ارقام مهم انگور را نشان می دهد.

ازدیاد و تکثیر انگور

انگور به روش های مختلف از جمله کشت بذر، قلمه زدن، پیوند، خوابانیدن وکشت بافت تکثیر می شود. مرسوم ترین روش تکثیردر ایران استفاده از قلمه می باشد. بهتر است ابتدا قلمه هایی با طول ۲۵ تا ۳۰ و قطر ۱ الى ۲ سانتیمتر از درختان مادری عاری از آفات و بیماری انتخاب و سپس در خزانه ای که از قبل آماده شده کاشته شوند(تصویر شماره ۵). قلمه ها پس از ریشه دار شدن و در زمان مناسب به محل اصلی باغ انتقال داده میشوند.

یکی دیگر از روش های تولید، کاشت قلمه درگلدان های پلاستیکی می باشد در صورت استفاده از این روش امکان انتقال نهال به زمین اصلی در ماه های مختلف سال وجود دارد.

تامين نهال انگور

نهال مورد استفاده در عمليات واكاري مي بايست از ارقام مرغوب تجاري ، اصيل ، سالم و با كيفيت انتخاب شود كه تحت نظارت كميته فني نهال استان توليد وداراي گواهي بهداشتي از مديريت حفظ نباتات و مورد تاييد موسسه تحقيقات ثبت وگواهي بذر و نهال باشد، از نهال انگور سالم و مناسب براي تازه خوري كه داراي حبه درشت، بازار پسند، بيدانه و خاصيت حمل و نقل بالا باشد استفاده شود.

روشهای بسیاری برای هدایت و تربیت انگور در دنیا اجرا شده است. اين روشها بسته به نوع رقم، نوع استفاده، رايط كليمايي و مسائل مكانيزاسيون و اقتصادي در هر منطقه متفاوت ميباشد. سیستم هدایت و تربیت انگور در اکثر باغات ایران به صورت سنتی خوابیده جوی و پشته ای ویا پاچراغی می باشد

تربیت و هدایت درخت انگور

یکی از عملیات ضروری در باغات انگور هدایت و تربیت درختان می باشدکه می بایست به طرز صحیح انجام شود .منظور از تربیت، شکل و فرم دادن به بوته های جوان است.

مقایسه باغ های داربستی و باغ های سنتی خوابیده

در باغ های داربستي تعداد بوته های انگور در یک هکتار زمین بیشتر از باغ های سنتي خوابیده مي­باشد. بنابراين ميزان عملكرد بالاتر خواهد بود در باغ های سنتی به خاطر مصرف نادرست آب ، آب زیادی هدر می­رود در صورتي كه در باغ های داربستي با استفاده آبياري تحت فشار اتلاف آب به ميزان قابل ملاحظه‌اي كاهش مي يابد. در روش سنتي تماس میوه ها با خاك (بدلیل آلودگی به بیماری های قارچی) باعث افت كيفيت و بازار پسندي ميوه ها شده و از ميزان عملكرد بشدت كاسته مي‌شود. وقوع بارندگی در هنگام برداشت محصول، در باغ های سنتی خوابیده به علت تماس محصول با خاک باعث افزایش آلودگیهای قارچی و از بین رفتن محصول می شود .

در صورتیکه در باغ های ایستاده داربستی تلفات محصول خیلی کمتر است. در باغ های داربستی ایستاده کلیه عملیات باغی : کنترل علفهای هرز، شخم، سمپاشی، هرس و حتي برداشت محصول را میتوان بصورت مكانيزه و با استفاده از ادوات و ماشینهای کشاورزی انجام داد. این امر باعث کاهش هزینه­ های تولید شده و درآمد باغاداران را افزایش می دهد. در حالیکه کلیه عملیات باغداری در باغ های سنتی توسط نیروی کارگری انجام می­گیرد که باعث افزایش هزینه­های تولید و کاهش درآمد باغداران می­شود.

برداشت و جمع آوری محصول در باغات ایستاده به خاطر ورود و خروج ماشین آلات و ادوات کشاورزی و ماشینهای حمل و نقل بآسانی انجام می گیرد که این امر باعث حفظ کیفیت محصول وبازار رسانی به موقع و سریعتر آن می گردد. بطور كلي عملكرد در واحد سطح و همچنين كيفيت انگور در باغ های داربستی نسبت به باغ های سنتي بسيار بيشتر است و این امر سبب استقبال باغداران از این سیستم تربیت و هدایت شده است.

هدایت درختان انگور به سه روش

اصولا درختان انگور به سه فرم هدایت می شوند که در ادامه به شما توضیح خواهیم داد

1- فرم پاچراغی یا گوبله

در این روش پس از کاشت قلمه در محل اصلی(بهتر است که قلمه به دلیل رشد سریعتری که بعدا خواهد داشت قبلأ ریشه دار شده باشد) آنرا به شدت کوتاه کرده و تنها یک یا دو جوانه روی آن باقی می گذارند.

از این جوانه در طول فصل رشد یک شاخه سبز و بسیار ترد و شکننده خواهد رویید که اوایل رشد نیاز به مراقبت زیاد دارد. پس از کاشت، نصب قیم در کنار بوته جوان ضروری است.در خلال اولین فصل رشد(سال اول) زمانی که طول شاخه به حدود ۷۵ سانتی متر رسید بایستی سربرداری صورت گیرد. این عمل موجب شکل گیری تاج خواهد شد. در مواردی که شاخه خیلی قوی نباشد می توان سربرداری را تا زمستان آینده به تعویق انداخت.

در این زمان باید تمام شاخه های نزدیک به سطح زمین و نیز شاخه های ضعیف بالاتر از سطح زمین را قطع کرد و فقط ۲ تا ۴ شاخه نگه داشت. این شاخه ها در خلال فصل رشد بعدی(سال دوم پس از کاشت) تبدیل به شاخه هایی خواهند شد که باید در زمستان آن سال به حدی کوتاه شوند که هر کدام دارای ۲ تا ۳ جوانه باشند. در این هنگام باید دوباره تمام شاخه های اضافی که ممکن است روی تنه ظاهر شده باشند و نیز پاجوش ها را از ته قطع نمود.

در سال دوم گیاه دارای ۸ تا ۱۲ شاخه خواهد بود که در زمستان آن سال اگر بوته قوی باشد می توان تا ۶ عدد آنها را نگهداری و بقیه را از ته قطع کرد.شاخه های نگهداری شده را نیز باید بسته به قوت و ضعف بوته تا حدی سر زنی کرد که روی آنها ۲ تا ۶ جوانه باقی بماند. بدین ترتیب بعد از ۳ الی ۴ سال تاج گیاه تکمیل می شود. پس از آن باید همه ساله در زمستان تعداد کافی جوانه جهت رشد و تولید میوه سال بعد روی شاخه ها باقی گذاشت و شاخه ها و جوانه های اضافی ونیز پاجوش های بوجود آمده در طول فصل رشد را قطع نمود.

لازم به تذکر است که در این روش از نظر تعداد شاخه باقی گذاشته شده بین انگورهای دیم و آبی تفاوتی نیست، اما در شرایط دیم در روی هر شاخه ۲ تا ۳ جوانه و در انگورهای آبی روی هرشاخه ۴تا ۶ جوانه باقی گذاشته می شود بدین ترتیب درخت به فرم پاچراغی تربیت میشود.

2- فرم خزنده

این روش عمدتا در اراضی شیب دار و دیم زارهای دارای بارندگی بالا رواج دارد.

اصولا پس از کاشت نهال یاقلمه وسبز شدن در بهار همان سال دوشاخه انتخاب و عمود بر شیب هدایت می شوند. در سال های بعد هدایت شاخه ها ادامه پیدا می کند تا این شاخه ها به بازو تبدیل و نقاط بارده روی آن انتخاب شوند. همان طور که در تصویر شماره ۵ ملاحظه می گردد بوته حالت خزنده پیدا کرده و به صورت افقی روی سطح خاک قرار می گیرد.

در این سیستم به دلیل تماس برخی از خوشه های میوه با خاک و همچنین عدم جریان مناسب هوا، احتمال گسترش بیماری هایی از جمله سفیدک و کپک وجود دارد .همچنین به علت طولانی بودن مسیر تغذیه (ریشه تا انتهای درخت) گاهی کیفیت میوه پایین می آید و بعضأ در دراز مدت قسمتی از تنه، دچار عارضه آفتاب سوختگی می شود.

3- فرم ایستاده (داربستی)

در این سیستم که به ریسمانی نیز مشهور است بوته های مو به طور ایستاده و تا ارتفاعی معین پرورش می یابند. بوته انگور طوری تربیت می شود که بازوها بر روی مفتول سیمی هدایت و شاخه های میوه ده بین رشته های سیم قرار می گیرند. به دلیل رونده بودن انگور و با کمک پیچکها این روند تسهیل می گردد. اصولا در این روش هدایتی مرحله باردهی زودتر شروع میشود و میزان محصول بیشتری خواهیم داشت. بعلاوه انجام عملیات مکانیزه باغبانی در باغ هایی که متشکل از بوته های دارای فرم داربستی می باشند ساده تر از فرمهای دیگر است. به همین دلیل این روش به طور روزافزون مورد توجه می باشد.

بر روی داربست میتوان بوته مو را به شکل های مختلف هدایت و تربیت نمود. مرسوم ترین روش که به نام داربست افقی معروف است در زیر شرح داده می شود. در این روش پس از طراحی و مشخص نمودن فواصل کاشت و انتخاب نقاط روی ردیف و حفر گوده و بازسازی آن طبق موارد ذکر شده می بایست داربست های مناسبی در باغ احداث نمود. معمول ترین شیوه احداث داربست، نصب پایه هایی به طول ۲/۵-۲ متر از جنس فلز، چوب یا سیمان در زمین می باشد.

فاصله دو پایه روی ردیف از یکدیگر ۸ متر در نظر گرفته می شود. بر روی این پایه ها دو یا سه رشته سیم گالوانیزه شماره ۵/ ۲ بکار گرفته می شود که اولی به ارتفاع ۵۰ سانتی متر از سطح زمین و دومی و سومی به ترتیب در ۵۰ و ۴۰ سانتی متر بالاتر از یکدیگر به طور افقی نصب می گردند (تصویر شماره 11). پس از آن بوته ها که روی ردیف به فواصل ۲/۵ متر از یکدیگر کاشته شده اند روی سیستم هدایت می شوند و حالت ایستاده پیدا می کنند

نحوه کشت و هدایت اولیه انگور در این روش

نحوه کشت و هدایت اولیه در این روش نیز مشابه روش پاچراغی است با این تفاوت که در سال اول باید دو جوانه قوی در دو طرف شاخه( در حوالی پایین ترین رشته سیم) باقی گذاشته شود.

شاخه های حاصله از رشد این دو جوانه، به صورت افقی طوری به اولین سیم بسته می شوند که به رشد آنها لطمه ای وارد نشود. وقتی که طول شاخه ها به ۱۲۵ سانتی متر رسید باید سر برداری گردند تا با شاخه های بوته مجاور در هم نروند. این دو شاخه بنام باز و خوانده می شوند و اولین طبقه از شاخه های اصلی و دائمی گیاه بشمار می روند. روی بازوها باید تمام جوانه های رو به پایین را قطع کرد و تنها آنهایی را که رو به بالا هستند باقی گذاشت.

بدین ترتیب هر بازو دارای ۴تا ۶ جوانه می باشند که به فواصل ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر از یکدیگر قرار گرفته اند. در بهار سال دوم که این جوانه ها شروع به رشد و تولید شاخه های رو به بالا می کنند باید شاخه ها را به سیم بالاتر به طور عمودی متصل کرد. این شاخه ها معمولا بر روی بند ۴ یا ۵ خود تولید خوشه گل و میوه خواهند نمود. پس از برداشت محصول باید در پاییز یا زمستان هر سال شاخه های روی هر بازو را تا حد ۲ تا ۳ جوانه کوتاه کرد. این جوانه ها به نوبه خود در سال سوم شاخه های باروری تولید خواهند کرد که مجدداروند ذکر شده تکرار میگردد.

آبیاری مناسب درختان انگور

در باغات بهترین روش آبیاری قطره ای می باشد که بین یک تا دو هزار متر مکعب آب برای درخت انگور مناسب میباشد . در خاک های سبک با بافت رسی هر هفتهه یک بار آبیاری مناسب می باشد ، میزان آبیاری بسته به نوع خاک دارد . در خاک های شنی این مقدار افزایش میابد . برای انتخاب میزان آبیاری سن درختان انگور ، نوع خاک و شرایط آب و هوایی منطقه مهم میباشند، با در نظر گرفتن این ها و دریافت مشاوره می توانید میزان آبیاری را مشخص کنید .

 آبیاری در ختان انگور از 2 الی 6 هفته قبل از برداشت محصول قطع می شود که مشخص کردن این زمان بسته به نوع خاک دارد . در کشت دیم درختان انگور می بایست نوع مقاوم به خشکی را انتخاب نمود ، نتیجه برداشت و یفیت باغ با کاشت دیم بستگی زیادی به میزان بارندگی در منطقه خواهد داشت .

کشت درخت انگور

تکثیر جنسی : از بذر جهت تولید گیاه انگور میباشد . این روش در به‌نژادی و تولید واریته‌های جدید می‌باشد.

کشت بافت : در این روش تعداد زیادی گیاه در معمولا آزمایشگاه ها با شرایطی استریل در سطح کوچک با کشت برگ تولید می‌شود. با کاربرد این روش و استفاده از کشت مریستم می‌توان گیاه عاری از عوامل بیماری‌زا (باکتریایی و ویروسی) تولید کرد.

پیوند زدن :  از پیوندهای اسکنه، شکمی و قاشی جهت تکثیر درخت انگور استفاده می‌شود. روش مناسب پیوند انگور بدین صورت است که در اواخر فصل زمستان پیوند مناسب تهیه و در پارچه مرطوب در یخچال (دمای ۴ درجه سانتیگراد) نگه‌داری می‌شود و در اواسط بهار پیوند انجام می‌گیرد. در انگورکاری معمولا پیوند اسکنه در فصل پاییز انجام می‌شود.

خواباندن شاخه : در این روش شاخه‌های بلند یک‌ساله متصل به درخت را در شیارهایی به عمق ۱۰-۱۵ سانتیمیتر قرار داده و روی آن را با خاک می‌پوشانند. پس از ریشه‌دار شدن شاخه‌ها می‌توان جوانه‌های ریشه دار شده را جدا کرد و به صورت گیاه مستقل کشت کرد. زمان مناسب برای خوابانیدن شاخه انگور اواخر زمستان و اوایل بهار است.

زمان مناسب هرس کردن انگور چه زمانی است؟

هرس بوته های انگور می تواند از اواخر پاییز (بعد از ریختن برگ ها) تابهار (قبل از ظهور برگهای جدید) انجام شود.

هرچه هرس زودتر انجام پذیرد، رشد گیاه در بهار زودتر شروع می شود و هرچه هرس دیرتر صورت گیرد، ظهور گل ها و برگها در بهار نیز تا حدودی به تاخیر می افتد.به این ترتیب در مناطقی که سرمای بهاره ندارند می توان با جلو انداختن زمان هرس باعث شد که بوته انگور در بهار زودتر فعال و در نتیجه پیش رس شود.

همچنین در مناطقی که در پاییز هوا زودتر سرد می شود و به اصطلاح فصل رشد کوتاه است میتوان بازودهرس کردن بوته های دیر رس، باعث شد که جوانه ها در بهار زودتر باز شوند و بدین ترتیب میوه ها فرصت کافی برای رسیدن روی بوته بدست آورند.

هرس انگور در مناطقی که دارای سرمای بهاره است

درمناطقی که دارای سرمای بهاره هستند باید هرس را تا حد امکان به تعویق انداخت تا جوانه ها در بهار دیر از خواب بیدار شوند و از خطر سرما محفوظ بمانند.

شاخه های بالغ و رسیده انگور می توانند در زمستان تا ۱۵ درجه سانتی گراد زیر صفر را تحمل نمایند ولی در بهار پس از اینکه حرارت به حدود ۱۰ درجه بالای صفر رسید و جوانه ها شروع به فعالیت و سبز شدن نمودند قدرت تحمل آنها به سرما بسیار کم می شود و حتی در سرمای ۱ الى ۲ درجه زیر صفر نیز از بین می روند. در بعضی از نقاط انگور خیز ایران مثل ارومیه در اکثر زمستان ها درجه حرارت بسیار پایین تر از ۱۵ درجه سانتی گراد زیر صفر است، لذا در این مناطق امکان دارد که حتی شاخه های بالغ و رسیده نیز در اثر سرما آسیب دیده و خشک شوند.

برای جلوگیری از این امر باید بوته انگور را طوری تربیت نمود که تنه و شاخه های میوه دهنده در نزدیکی سطح زمین قرار گیرند تا بتوان در زمستان آنها را با خاک و یا کاه و کلش پوشاند و از سرما محافظت کرد. در تاکستانهای آبی، اگر هرس به تعویق بیفتد (در اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام گیرد) تا چند روز پس از هرس از محل قطع شاخه ها مقداری آب از گیاه خارج می شود، این آب که مقدار آن گاهی نسبتا زیاد می باشد نتیجه فعالیت ریشه بوده و دارای مقداری مواد غذایی است که گیاه آنرا از خاک جذب کرده است.

کوددهی درختان انگور

شرایط دیم کودهای حیوانی در پاییز یا زمستان در یک مرحله به گیاه داده می‌شود که بسته به بافت خاک، حاصل خیزی و سن درخت، میزان کود مصرفی متفاوت است. معمولا ۳۰ تن در هکتار کود دامی استفاده می‌گردد. همچنین از کودهای سولفات پتاسیم، سوپرفسفات و اوره نیز می‌توان در زمستان استفاده کرد که برای درختان بارده به ترتیت ۵۰۰، ۵۰۰ و ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار است. جهت بهبود تشکیل میوه محلول پاشی عناصر ازت، روی و بور پس از هرس زمستانه و قبل از باز شدن جوانه‌ها توصیه می‌شود.

کنترل آفات و امراض

انگور همانند سایر درختان میوه دارای آفات و امراض مختلف می باشد. علاوه بر آفات و امراض، علفهای هرز و گیاهان انگلی نیز از عوامل تاثیرگذار در عدم تولید محصول مرغوب می باشند.

کرم خوشه خوار، کرم برگ خوار، زنجره مو، شپشک آرد آلود، کنه نمدی مو، کرم سفید ریشه، زنجرک و تریپس از مهمترین آفات انگور هستند. بیماری های مهم انگور شامل سفیدک سطحی، سفیدک داخلی، پوسیدگی خاکستری، بیماری سکته مو، بیماری پوسیدگی سفید خوشه انگور، بیماری پوسیدگی ریشه انگور، بیماری گال و بیماری ویروسی برگ بادبزنی می باشند. مهمترین علفهای هرز باغات انگور عبارتند از: قیاق، چچم، مرغ، اویارسلام، گاورس و تاج خروس.

برای کاهش خسارت کلیه عوامل زیان آور ( آفات، بیماریها و علفهای هرز) باید با استفاده از نظر متخصصین و کارشناسان گیاه پزشکی در زمینه پیشگیری و مبارزه با آن اقدامات لازم را انجام داد.

تهیه کشمش از انگور

یکی از روش های نگهداری انگور تبدیل آن به کشمش می باشد که به فرم کشمش پلویی، کشمش سبز ویا مویز نامیده می شوند. برای تهیه کشمش اگرچه هنوز برخی باغداران به روش سنتی با گستردن محصول روی خاک کوبیده شده ویا روی پارچه ویا فرش به اینکار مبادرت می نمایند، ولی بهتر است ابتدا فضای مناسبی را برای این منظور اختصاص داده و با ایجاد سکوی عمل آوری ویا بارگاه تهیه کشمش به روش بهداشتی اینکار را انجام داد، بارگاه دارای انواع مختلف می باشد که یکی از انواع آن روش داهلنبرگ (تصویر شماره ۱۷) است.

در این روش زمینی به مساحت حدود ۱۰۰ مترمربع در نظر گرفته میشود. در این زمین با استفاده از پایه های فلزی وتوری سیمی ویا توری پلاستیک طبقاتی را ایجاد مینمایند به طوری که مساحتی معادل ۷۶ مترمربع از این سطح زیر طبقات ومابقی به عنوان راهرو در نظر گرفته میشود.

انگور در نظر گرفته شده برای کشمش

انگور در نظر گرفته شده برای کشمش از ارقام مناسب فرآوری انتخاب می شوند که در زمان برداشت دارای قند بیشتر و به زبانی دیگر از درجه رسیدگی بالاتری برخوردار است بطوریکه نسبت قندبه اسید ۳۵ بهاباشد. برای تسریع در خشک نمودن حبه ها علاوه بر آفتاب از روش تیزابی نیز می توان استفاده نمود. تیزابی نمودن با استفاده از محلول قلیایی ساده ویا قلیایی روغنی انجام می شود. در روش اول از سود ویا بی کربنات پتاسیم به نسبت ۲ تا۳٪ استفاده می شود .

درجه حرارت محلول ۹۳ تا ۱۰۰ درجه ومدت زمان تا ۳ ثانیه خوشه های انگور را در محلول غوطه ور می نمایند و پس از شستشو با آب خالص آنرا روی جایگاه تهیه کشمش قرار می دهند.

در روش قلیایی روغنی علاوه بر بی کربنات پتاسیم از روغن سبزه ویازیتون نیز استفاده می شود . در هردو روش پس از خشک نمودن با کمک دود گوگرد می توان رنگ قهوه ای را به رنگ طلایی تبدیل نمود.

برداشت باغ انگور

برداشت انگور بسته به شرایط آب و هوایی، رقم انگور و عملیات باغی متفاوت است. بخشی از محصول باغ انگور در زمان غوره جهت تهیه آب غوره برداشت می‌گردد. جهت مصرف تازه‌خوری، میوه انگور باید در زمان مناسب برداشت گردد. چنانچه میوه به صورت ترش برداشت شود بعد از برداشت به همان صورت ترش باقی خواهد ماند و نخواهد رسید.

نشانه‌های رسیدن محصول انگور عبارتند از: نسبت قند به اسید حبه، تغییر رنگ میوه، مقدار ترشی، طعم و قند میوه و تغییر رنگ چوب یا محور خوشه از سبز به زرد کهربایی. نسبت متعادل قند به اسید در انگورهای تازه خوری ۲۵ به ۱ و در انگورهایی که برای تولید کشمش به کار می‌رود ۳۵ به ۱ است. امروزه علاوه بر روش دستی از روش‌های مکانیزه نیز جهت برداشت انگور استفاده می‌شود.

درآمد باغ انگور

تولید میوه انگور بسیار وابسته به اهداف فروش آن می‌باشد. انگور با تن به فروش می‌رسد و قیمت‌ها از منطقه به منطقه ديگر و با توجه به انواع مختلف انگور می‌تواند متفاوت باشد.

ميزان برداشت انگور در هر هکتار (ميزان باردهي درخت انگور)

توليد محصول انگور از سال سوم عمر نهال شروع می‌شود و در زمان مناسب بايد عمليات برداشت انجام شود. انگور را در صورت لزوم برداشت کنيد. با برداشت چند انگور از مناطق مختلف و چشيدن آن‌ها، رسيده بودن آن را تست كنيد. اگر انگور شيرين است، شروع به انتخاب کنيد زيرا آن‌ها براي برداشت و خوردن آماده هستند.

رنگ و اندازه لزوماً نشانه خوبي از ميوه رسيده نيست. ميوه را فقط پس از طعم آن انتخاب کنيد و مطمئن باشيد که آماده است. ميزان برداشت انگور در هر هکتار به عوامل متعددي بستگي دارد. در باغ‌های مرغوب و در بهترين شرايط ميزان برداشت انگور ۵۰ تن در هکتار می‌باشد که هر درخت انگور ممکن است تا ۲۰۰ کیلوگرم انگور بدهد. هم‌چنین اين ميزان توسط باغداران مختلف با توجه به شرايط در مناطق مختلف می‌تواند متفاوت باشد. به این نکته باید توجه شود که عملکرد بالاتر ممکن است کيفيت محصول را به طرز چشمگیری کاهش دهد.

نتیجه‌گیری کلی

انگور يکي از میوه‌های بسيار ارزشمند در سراسر جهان است. این میوه دارای مواد مغذي زياد و آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند برای سلامتی بسیار مفید باشد. با توجه به مصارف زیادی که این میوه دارد، در سراسر جهان پرورش داده می‌شود؛ بنابراین با توجه به چندمنظوره بودن این میوه و پرورش آسان آن می‌تواند ازنظر اقتصادی برای باغداران بسیار باصرفه و سودمند باشد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۹۵ رای

علیرضا خوش اقبال

این موقعیت نیست که انسان را می‌سازد، این انسان است که موفقیت و ثروت را خلق می‌کند.. سرنوشت شما حاصل باور هایتان است ♕

نوشته های مشابه

8 دیدگاه

  1. باسلام وعرض ادب خیلی عالی بود.مادرملایرباغی داریم حدود1000متریادگاری ازپدرمرحومم که خودش احداث کرده. میخوام داربستی اش کنیم باتوجه به بحث سرقت وهزینه گزاف اجرا لطفاراهنمایی بفرمایید.باتشکر09122772578

    1. سلام استفاده زیادی ازمقاله تان بردم. ممنون که بی مزد ومنت اطلاعاتتان رادراختیارم قراردادید.انشاالله موفق باشید.

  2. سلام بنده دو هکتار در منطقه خلیل آباد خراسان رضوی باغ انگوری با سن ده سال به روش پاچراغی دارم آیا قابل تبدیل به روش داربستی همراه با تغییر روش آبیاری از غرق آبی به تحت فشار هستم

    1. ببخشید چرا میخایید پاچراغی رو به داربستی تغییر بدید .هکتاری چن تن میده پاچراغی

  3. سلام
    درنظردارم ان شاا.. درسطح ۱هکتار کشت انگور یاقوتی اقدام نمایم لطفا جهت،زمان کشت ،نحوه تهیه نهال ومیزان ان راهنمایی لازم را مبذول فرمائید باسپاس

    1. سلام ببخشید علت انتخاب رقم یاقوتی چیه .برای کشمش ترکمن چهار خوبه یا سفید و قرمز بی دانه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا